Makroekonomi̇k Deği̇şkenleri̇n Ekonomi̇k Büyüme Üzeri̇ndeki̇ Etki̇si̇: Türki̇ye İçi̇n Ampi̇ri̇k Uygulama

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisindeki seçili makroekonomik değişkenlerden, doğrudan yabancı yatırımlar, reel döviz kuru ile kamu harcamalarının büyüme üzerindeki önemi, 2010Q1-2023Q2 dönemlerini kapsayacak şekilde, çeyreklik veri kullanılarak değişkenler arasındaki ilişki çeşitli yöntemler ile araştırılmaktadır. Çalışma ile hedeflenen özellikle seçili makroekonomik değişkenlerin, sürdürülebilir ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin hangi boyutta olduğu ve bu etkinin dönemler arasında nasıl şekillendiğini ortaya çıkarmaktır. Analizde kullanılan veriler federal rezerv ekonomik veri (FRED) bankasından elde edilmektedir. Çalışmada öncelikle serilerin durağanlık özelliklerinin belirlenmesinde ADF ile yapısal değişim içeren Zivot-Andrews testleri, aralarındaki uzun dönemli ilişkide Gregory-Hansen (1996) eş bütünleşme analizi ile Tamamen Değiştirilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS), ardından seriler arasındaki nedenselliğin yönü ise Toda-Yamamoto testi ile analiz edilmektedir. Elde edilen sonuçlara göre, değişkenlerin yapısal kırılma ile durağan hale geldiği ve eşbütünleşme analizi ile değişkenlerin uzun dönemde birbirlerini etkilediği sonucuna ulaşılmaktadır. Ayrıca GDP(gayri safi yurtiçi hasıla) ile FDI(doğrudan yabancı yatırımlar) ve RDK(reel döviz kuru) değişkenleri aralarında istatistiksel açıdan anlamlı bir nedenselliğin varlığı, KAMUHRC(kamu harcamaları) değişkeni ile aralarında herhangi bir nedenselliğin olmadığı belirlenmektedir.