Mark Sykes’in Eserlerinde Kürt Algısı

Abstract

Bu çalışma; İngiliz siyasetçi, casus, diplomat, asker, yazar ve gezgin Mark Sykes’ın eserlerinden hareketle onun Kürtlere dair tespitlerini ve bakış açısını irdeleme amacıyla hazırlanmıştır. Osmanlı, Kürt ve Arapların yakın tarihinde çok önemli bir yere sahip olan Sykes, I. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkıldığı dönemde Ortadoğu’nun sınırlarının çizilmesinde önemli rol oynayan Sykes-Picot Antlaşması’nın mimarlarından biridir. Zira Sykes-Picot Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu topraklarının nasıl paylaştırılacağına dair özel bir plan içeriyordu. Bu süreçte Kürtler, anlaşmanın dışında bırakılmış ve yaşadıkları topraklar komşu devletler ara-sında paylaşılmıştır. Kürtler arasında umutsuzluk ve öfke yaratan bu anlaşma, Kürtlerin bağımsızlık kazanmasını engellediği gibi Kürtlerle yaşadıkları ülkeler arasında siyasi, sosyal ve kültürel çatışmaların başlamasına yol açmıştır. Bu durum, büyük acıların yaşanmasına yol açmıştır. Bu anlamda Kürtlerin kaderini şekillendiren bir antlaşmanın mimarı olan bir kimsenin o millete dair algısı, antlaşmaya dair daha iyi bilgi edinmeyi sağlayacak-tır. Bu amaçla da Sykes’ın “Beş Türk Eyaletine Doğru, Halifelerin Son Mirası, Darü’l-İslam” adlı kitaplarından ve “The Kurdish Tribes of the Ottoman Empire ve Journeys in North Mesopotamia I-II” adlı makalelerinden hareketle onun Kürtlere dair görüşleri irdelenmiştir.