Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Orhan Oğuz Kütüphanesi’nde Element Konsantrasyonları

Abstract

Solunabilir temiz havanın her geçen gün insan sağlığı açısından önemi artmaktadır. İnsan yaşam süresinin çoğunluğunun ev, okul, iş mekanlarının iç ortamında geçtiği düşünüldüğünde binalardaki yetersiz hava kalitesinin insan sağlığına zararı bugün daha fazla bilinmektedir. Günümüzde özellikle iç hava kalitesi ve binalardaki partiküler madde (PM 10, PM 2,5 ve PM 1) konusunda birçok bilimsel çalışma bulunmasına rağmen, özelikle mekân olarak kütüphane binalarında iç hava kalitesinin element konsantrasyonuna ilişkin bilimsel çalışmalara pek rastlanmamaktadır. İnsan sağlığı açısından zararlı olan bu elementler literatürde metal ve yarı metaller olarak adlandırılmaktadır. Genellikle ağır metaller olarak gruplandırılmaktadır. Ağır metaller insan sağlığı açısından vücutta biriktiğinde toksik etki gösterebilen metal elementlerdir. Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), alüminyum (Al), kobalt (Co), bakır (Cu), demir (Fe), nikel (Ni) ve çinko (Zn)'yu kanserojen olmayan elementler olarak, arsenik (As), kadmiyum (Cd), krom (Cr) ve kurşun (Pb)'u hem kanserojen hem de kanserojen olmayan elementler olarak sınıflandırılmıştır. Arsenik, kurşun, kadmiyum, nikel, civa, krom gibi ağır metaller kansere neden olabilecek ve insan sağlığına zarar verebilecek yaygın çevre kirleticileridir. Bu çalışmanın amacı Marmara Üniversitesi Prof. Dr. Orhan Oğuz Kütüphanesi'nde iç ortam hava kalitesi incelenerek partikül maddedeki element konsantrasyonları ölçümlenerek, partiküler maddelerin fiziksel özellikleri ile metal element konsantrasyonları içerikleri analiz edilmiştir. Analizler için havadaki 10 mikrondan küçük çaptaki partiküller 05.01.2014-31.12.2014 tarihleri arasında yirmi dört saatlik PM 10 ve PM 2,5 örnekleri olarak toplanmıştır. Çalışmamızda PM 10 (166 günlük örnek) ve PM 2,5 (170 günlük örnek) ortam kütle konsantrasyonu, gravimetrik yöntemle belirlenmiştir. Elde edilen ölçüm sonuçlarının element analiz sonuçları değerlendirildiğinde; ölçüm yapılan kütüphane binasında PM 10 filtrelerinin metal değerleri sırasıyla Na 0