Maski z Opola w kontekście obrzędowości średniowiecznych Słowian

Abstract

Nadrzędnym celem artykułu jest analiza podstaw źródłowych oraz interpretacyjnych dotyczących tzw. masek z Opola. Przedmioty te na stałe weszły do studiów nad religią przedchrześcijańską Słowian Zachodnich, szybko osiągając status ikonicznych. Tym, co wzbudza zaskoczenie, jest widoczna w literaturze, w zasadzie bezkrytyczna akceptacja identyfikacji obu omawianych przedmiotów, jaką ponad półwiecze temu zaproponowała Helena Cehak-Hołubowiczowa. Żaden z późniejszych autorów nie podjął się polemiki z tymi ustaleniami, co w konsekwencji doprowadziło do ugruntowania badawczego paradygmatu. Maski z Opola stały się również podstawą do rozwijania rozmaitych hipotez dotyczących pogańskich form obrzędowości na ziemiach polskich we wczesnym średniowieczu. W prezentowanym tekście podjęto próbę rewizji dotychczasowych interpretacji oraz krytyki budowanych na jej fundamencie hipotez.

Nauka

“…Ustalenia dokonane w tym zakresie doczekały się ujęć podręcznikowych i należą do kanonu wiedzy, w którą wyposażony jest każdy antropolog fizyczny. Ostatnio problem ten ponownie podnosił archeolog Dulinicz (2008), zadając pytanie: czy za pomocą metod stosowanych w antropologii fizycznej oraz przy wykorzystaniu analizowanych przez antropologów cech można wykazać rzeczywiste związki genetyczne między populacjami, czy też wynikiem tych badań jest jedynie wykazanie podobieństwa morfologicznego, bez możliwości wyjaśnienia jego przyczyn?…”

Expedient and efficient: an Early Mesolithic composite implement from Krzyż Wielkopolski

“…Discovered in 2003, the site has yielded thousands of Preboreal and Boreal faunal remains and rich assemblages of artefacts, including adzes made of red deer antler or aurochs/elk metapodials, antler chisels, bone perforators, wooden shafts and handles, and portable art (Kabaciński et al . 2008, 2011; Kabaciński 2009, 2016; Makowiecki 2014; Winiarska-Kabacińska & Kabaciński 2016). These rich accumulations indicate an enduring occupation and varied activity by groups of hunter-gatherers within this rich Early Holocene environment, as well as the intensive procurement and processing of bone, antler, wood and plant material.…”