ÖZET
Astım ve kronik obstrüktif akciğer hastalarında Morisky 8-maddeli ilaca uyum anketinin (MMAS-8
GİRİŞKronik hastalıklar tüm dünyada erişkinlerdeki erken ölümlerin ilk sıralardaki nedenlerini paylaşmaktadır. Kronik solunum sistemi hastalıkları ise Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) raporlarına göre tüm mortalite nedenleri arasında %7'lik bir oranla dördüncü sırada yer almaktadır (1). Ülkemizdeki mortalite nedenleri incelendiğinde solunum sistemi hastalıklarının tüm ölüm-lerin yaklaşık %10'unu oluşturduğu ve bu oranla dolaşım sistemi hastalıkları ve malignitelerin ardından üçüncü sırada yer aldığı izlenmektedir (2). DSÖ, kronik solunum sistemi hastalıklarını hava yolları ve akciğerlerle ilişkili diğer yapıların kronik hastalıkları olarak tanımlamaktadır ve bu kapsam içine astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), solunum yolu allerjileri, mesleki akciğer hastalıkları ve pulmoner hipertansiyonu almıştır. Kronik solunum sistemi hastalıkları hakkında DSÖ'nün tahminlerine göre dünyada halen 235 milyon kişi astım, 64 milyon kişi ise KOAH ile yaşamını sürdürmektedir (3,4).Kronik solunum sistemi hastalıkları içinde KOAH ve astım neden oldukları mortaliteye ek olarak, morbidite, sosyoekonomik kayıplar ve yaşam kalitesi bozulmaları ile oldukça geniş boyutlu bir halk sağlığı sorunu oluşturmaktadır. Küresel boyutlu değerlendir-melerde, bu hastalıkların mortalite ve morbiditesini birlikte değerlendiren yeti yitimine ayarlanmış yaşam yılı kayıplarının (disability-adjusted life years, DALY) bulaşıcı hastalıklar, yaralanmalar, kardiyovasküler hastalıklar ve kanserlerden sonra beşinci sırada yer aldıkları görülmektedir (5).Kronik hastalıkların yönetiminde en sık karşılaşılan sorunlardan birisi hastaların tedaviye uyum sağlaya-mamalarıdır ve bu uyumsuzluğun sağlık harcamalarında artışa, hastaneye yatış oranlarının yükselmesine, morbidite oranlarında artışa ve erken ölümlere neden olduğu bildirilmektedir. Yapılan çalışmalar uyumsuzluk oranlarının farklı kronik hastalıklar ve tedavilerde %50'lere kadar ulaşabildiğini göstermiştir (6,7). Diğer kronik hastalıklarda olduğu gibi solunum sisteminin kronik hastalıklarında da tedavi uyumunun zayıf olduğu yönünde bulgular mevcuttur (8,9). KOAH hastalarında yapılan çalışmalarda tedavi uyumsuzluğunun %40 ila %60 arasında değiştiği, önerilen inhaler tedavilerin yanlış kullanım oranlarının ise %4 ila %95 arasında değiştiği bildirilmiştir (10-12).Tedavi uyumsuzluğunu değerlendiren yöntemler doğrudan ve dolaylı yöntemler olarak iki başlık altın-da yer alır. Doğrudan yöntemler bir kişinin vücudun-da ilacın kendisinin, metabolitlerinin veya kan, idrar ya da diğer vücut sıvılarında diğer belirteçlerin varlı-ğını araştıran yöntemler olup, tedavi süreçlerinde kullanımları pek tercih edilen yöntemler değillerdir. Dolaylı yöntemler ise uyum değerlendirmesi için elektronik ilaç izlemi, ilaç sayımı, eczane kayıtları, tıbbi kayıtlar, doğrudan gözetimli tedavi, klinisyen değerlendirmeleri ve kişisel bildirimler gibi yöntem-lerdir. Bu yöntemler arasında bir altın standart bulun-