Mental Retardasyonu Olan Yeti̇şki̇nleri̇n Ai̇leleri̇nde Bakim Yükü Ve İli̇şki̇li̇ Faktörler

Abstract

Bakım veren yükü, zihinsel yetersizliği (ZY) olan bireylerde yaşam beklentisinin artması ile yetişkinlerle ilgili giderek ilgi çeken bir araştırma konusu olmuştur. Ülkemizde yetişkinlerin bakım yükü ile ilgili yeterli bilgi yoktur. Bu çalışmanın amacı ZY'li yetişkinlerin aileleri üzerindeki bakım verme yükünü ölçmek ve bakım yükü ile sosyodemografik ve klinik parametrelerin ilişkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya 102 ZY'li yetişkin ve bunların bakım veren aileleri; poliklinikler, rehabilitasyon merkezleri ve okullar aracılığıyla ulaşılarak dahil edilmiştir. Veriler çalışma için hazırlanıp yapılandırılmış bir form, Zarit Bakıcı Yükü Ölçeği ve Gelişimsel Bozukluğu Olan Yetişkinlerde Psikiyatrik Tarama Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular: Ortalama bakım yükü puanı 54,68±13,8 idi. Bakım yükünü artıran en önemli etken ZY'li bireyde otizm spektrum bozukluğu eştanısı olmasıydı (p=0,001). ZY'li kişide davranış sorunlarının olması da yükü artıran diğer bir etkendi (p=0,031). En yüksek bakım yükü puanının üniversite mezunu bakım verenlere ait olduğu görüldü. ZY'li bireylerin yaşı, cinsiyeti, bakım süresi, fiziksel ve ruhsal hastalıkları, inkontinans durumu, ev dışı etkinlik düzeyi ve sözel becerisi ile bakım yükü arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı. Tartışma ve Sonuç: Davranış sorunlarının önlenmesi ve uygun yönetimi ile otizm spektrumundaki ZY'li bireylerin ailelerinin ihtiyaç ve beklentilerinin belirlenmesi ailelerin bakım yükünü hafifletmede önemli bir adım olacaktır. Ayrıca en yüksek bakım yükünün, sorunların daha çok farkında olması muhtemel üniversite mezunu aileler tarafından bildirilmesi de dikkat çekici bir husustur.