In de laatste jaren wordt duidelijk gewezen op de schadelijke invloed van subnarcotische hoeveelheden vluchtige anesthetica die door anesthesie-personeel dagelijks gedurende jaren worden ingeademd. Dit in tegenstelling tot de periode hiervoor, toen alleen het risico van een narcose bij de patient werd bekeken.De oorzaken van de luchtverontreiniging in operatiekamers worden besproken. Als voornaamste bron van verontreiniging komt het door de patient uitgeademde gasmengsel in aanmerking. Dit komt geheel of gedeelteijk terecht in de atmosfeer van de operatiekamer. Ook lekkage in de anesthesie-apparatuur kan bijdragen tot de verontreiniging. Ten derde kan door een lout in de anesthesie-teehniek gas ontsnappen.Om een indruk te krijgen van de verontreinigingen (voornamelijk komen de meest gebruikte anestetica halothaan en lachgas aan de orde) heeft een literatuurstudie plaatsgevonden. Uit bepalingen door gaschromatografie, m-spectroscopie en massaspectrometrie kan worden geconcludeerd dat de concentraties aan halothaan tussen ca. z tot ca. 50 ppm liggen, met enkele uitschieters naar boven. Voor lachgas worden waarden gevonden die Ioomaal hoger liggen, overeenkomend met de hogere concentraties in de uitademingslucht van de patient. De grote spreiding 'in bovengenoemde concentraties kan worden verklaard door verschillen in de luchtverversing en in de anesthesie-apparatuur.Algemeen wordt nu aangenomen dat deze waarden te hoog liggen. Het National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH) in de Verenigde Staten heeft in I975 als maximumconcentratie 0,5 ppm van halothaan voorgesteld. Het is dus noodzakelijk dat de bovengenoemde concentraties van halothaan en lachgas drastisch worden verminderd. Dit kan via adsorptie met behulp van koolfilters. Daar het zeer goed mogelijk is deze koolfilters te regenereren, lijkt dit een goedkope en eenvoudig aan te brengen oplossing. Het percentage geadsorbeerd halothaan bedraagt tot 78% (lachgas wordt echter vrijwel niet geadsorbeerd). Ook afvoersystemen, die zorgen vo0r her opvangen en afvoeren van de overtollige anesthetica naar de buitenlucht, geven zeer goede resultaten (85-90% vermindering van de concentratie aan narcosegassen).De schadelijke gevolgen bij personeel dat chronisch is blootgesteld aan sub-anesthetische concentraties narcosegassen, worden besproken. Aan de orde komen lever-en nierbeschadigingen, teratogene afwijkingen, hematologische stoornissen, carcinogene en mutagene aspecten, psychische stoornissen en pathologisehe effeeten op de hersenen en het optreden van spontane ab0rtus.De vroegere opvatting dat yluehtige anesthetica niet worden gemetaboliseerd, is achterhaald. De biotransformatie van de vluchtige anesthetica is belangrijk voor hun werking als toxische substantie. Belangrijk is ook de vaststelling dat ehronische blootstelling aan bijv0orbeel'd halothaan en lachgas de microsomale enzymw.erking stimuleert. Bij anesthetische concentraties remt halothaan zijn eigen metabolisme. Dit heeft waarsehijnlijk tot gevolg dat chronische blootstelling aan sub-anesth...