Cel pracyMetafora może być narzędziem poznawania kultury organizacji, może służyć diagnozie i doskonaleniu organizacji, w tym również szkoły. Przeniesienie wyobrażeń o szkole na inne obiekty pozwala badaczom docierać do subtelnych elementów kultury szkoły, wymykających się ujęciom ilościowym, stąd zamysł uwzględnienia analizy metaforycznej w dociekaniach naukowych skoncentrowanych na kulturze szkoły alternatywnej edukacji. W artykule zaprezentowano fragment materiału badawczego zgromadzonego w ramach realizacji zespołowego projektu, którego celem jestem empiryczne rozpoznanie i porównanie kultur wybranych niepublicznych szkół podstawowych – szkół „innych niż wszystkie”.Materiał i metodyKorzystając z metafory jako tekstualnego narzędzia do badania trudno uchwytnych empirycznie elementów kultury szkoły, podjęto próbę zbliżenia się do uczniowskich sposobów odczytywania i rozumienia rzeczywistości szkolnej. Badanie przeprowadzono w niepublicznej szkole podstawowej, realizującej w praktyce alternatywny model edukacji. Materiał zgromadzono za pomocą zadania, które realizowali uczniowie klas ósmych. Zadanie składało się z części tekstowej i rysunkowej. Otrzymane w ten sposób wytwory uczniów poddano analizie.WynikiW wyniku analizy zebranego materiału wyłoniono pięć grup metafor: (1) kultury/klimatu, (2) hybrydowa, (3) katastroficzna, (4) chaosu, (5) więzienia.WnioskiAnaliza danych ujawniła różnorodność postrzegania oraz interpretacji tej rzeczywistości, co pozwala wnioskować o zróżnicowanym, niejednorodnym obrazie badanej szkoły jako organizacji.