ÖZETAraştırmacılar son yıllarda hem insanlar tarafından hem de doğal olarak meydana gelmiş birçok mutajenin varlığını açık bir şekilde göstermişlerdir. Bu mutajenler hava ve su kirleticilerinin yanı sıra gıdalar, ilaçlar, kozmetik ürünleri, pestisitler, ev yapımı ve endüstriyel kimyasallar gibi birçok kimyasal sınıfından meydana gelmektedir. Genotoksik kimyasalların artması ve radyasyon seviyesinin yükselmesi ile meydana gelen bu kirlilik artışı ekosistemi ve insanların da içinde bulunduğu tüm organizmaları olumsuz yönde etkilemektedir. Kontaminantların organizmalar üzerine etkisini belirlemek amacıyla hızlı ve kesin metotlara ihtiyaç vardır. Genotoksik maddelerin etkilerini tanımlayabilmek için birçok genotoksisite test sistemi geliştirilmiştir. Var olan birçok araştırma göstermiştir ki bitki biyotestleri çevredeki genotoksik kontaminasyonun değerlendirilmesi ve çevre kontrol sistemlerinde oldukça önemli metotlardır. Bitki testleri gen mutasyonları ve kromozom aberasyonları gibi geniş bir alanı kapsayan genetik hasarların belirlenmesini sağlamaktadır. Ayrıca diğer testlere göre oldukça hassas ve kolay uygulanabilen ve uluslararası geçerliliği olan bitki biyotestleri çevresel kirleticilerin genotoksik etkisinin belirlenmesinde sıklıkla kullanılmaktadır. Bu derleme ile bitkilerde yaygın olarak kullanılan genotoksisite ölçütü parametreler ve bu parametreleri içeren bazı çalışmaların değerlendirilmeye alınması amaçlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Genotoksisite, mitotik indeks, mikronükleus, kromozom aberasyonu
ABSTRACTResearcher over the last years has clearly demonstrated the presence of mutagens among the numerous man-made and naturally occurring chemicals in our environment. These mutagens occur in all classess of chemicals, including foods, drugs, cosmetics, pesticides, household and