Miejsca pamięci masowych egzekucji jako element dziedzictwa kulturowego, rozwoju regionalnego i tanatoturystyki na wybranych przykładach z Wielkopolski

Abstract

Celem artykułu jest prezentacja wyników badań terenowych eksplorujących leśne miejsca pamięci masowych egzekucji Polaków dokonanych w latach 1939–1945 podczas niemieckiej okupacji w Kraju Warty (niem. Warthegau) na terenach dzisiejszej Wielkopolski. Masowe groby są elementami kultury materialnej i duchowej, składnikiem narracji historyczno-społecznej i tanatopolityki. Miejsca pamięci otrzymują drugie życie dzięki łączeniu ich z oznakowanymi szlakami i trasami pieszymi, rowerowymi i nordic walking, co wzmaga ruch krajoznawczo-rekreacyjny, sprzyjając odkrywaniu i poznawaniu Wielkopolski. Miejsca martyrologii Wielkopolan przestają być „nie-miejscami pamięci” (Lanzmann 1993), „skażonymi krajobrazami” (Pollack 2014), stają się destynacjami świadomie wybieranymi przez mieszkańców regionu i turystów kulturowych, wzbogacają kapitał sportowo-turystyczny i aktywizują rozwój regionalny. Aktywność ruchowa, sport i turystyka – skorelowane z dziedzictwem kulturowym i historią regionu Wielkopolski – są przedmiotem szczególnego zainteresowania autora artykułu pod kątem możliwości wykorzystania ich potencjału w polityce zrównoważonego rozwoju Wielkopolski i tanatoturystyki. Badania prowadzono w latach 2020–2022, zaktualizowano je w 2023 r.