Mısır Bitkisinin Gelişimi, Zn ve P Geri Alım Etkinliği Üzerine Farklı Fosfor Ortamlarında Organik ve İnorganik Formlu Çinko Kaynaklarının Etkileri

Abstract

Bu çalışma, farklı fosfor miktarlarında uygulanan organik ve inorganik formlu çinko kaynaklarının mısır bitkisinin çinko (Zn) ve fosfor (P) içerikleri, kaldırılan miktarları ve alım etkinliklerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Sera şartlarında hafif alkalin reaksiyonlu, kireçli, düşük organik madde ve fosfor içeriğine sahip bir toprakta tesadüf parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak deneme kurulmuştur. Denemede; çinko, 6 mg Zn kg-1 olacak şekilde inorganik (ZnSO4.7H2O, ZnO ve 20-20+Zn) ve organik formlu (Zn-Glukonat, ZnSO4.7H2O+K-Humat ve ZnSO4.7H2O+Aminoasit, Zn-EDTA) kaynaklar kullanılarak fosfor, 0 ve 120 mg P kg-1 olacak şekilde DAP kullanılarak uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, toprakta bitkiye yarayışlı fosfor içeriğinin az ve fazla olması durumunda mısırın kuru madde miktarı, P ve Zn içeriği ve kaldırılan miktarları, P ve Zn geri alım etkinlikleri organik ve inorganik çinko kaynaklarına bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir. Toprakta fosfor içeriğinin az olduğu durumlarda mısırın en yüksek kuru madde miktarı, P içeriği ve kaldırılan P miktarı inorganik formlu 20-20+Zn uygulamsı ile elde edilirken, Zn içeriği ve kaldırılan Zn miktarı ise organik formlu Zn EDTA uygulaması ile elde edilmiştir. Toprakta fosfor içeriğinin fazla olması halinde mısırın en yüksek kuru madde miktarı, P ve Zn içerikleri ve kaldırılan P ve Zn miktarları organik formlu Zn içerikli kaynaklar ile elde edilmiştir. Fosfor geri alım etkinliği çinko uygulama kaynakları ve uygulanan fosfor miktarına göre farklılık göstermiş olup, çinko noksanlığının giderilmesinde yaygın olarak kullanılan inorganik formlu ZnSO4.7H2O uygulamasına göre (%17.9) inorganik formlu 20-20+Zn uygulaması ile %11 oranında azalırken, organik formlu Zn Glukonat uygulaması ile %38 oranında artmıştır. Çinko geri alım etkinliği ise inorganik formlu ZnSO4.7H2O uygulamasına göre (%5.4) inorganik formlu 20-20+Zn uygulaması ile %33 oranında azalırken, organik formlu Zn Glukonat uygulaması ile %17 oranında artmıştır. Bitki fosforu ve çinkonun geri alım etkinliği sırasıyla ortalama %21.0 ve %5.1 olup en yüksek organik formlu Zn Glukonat uygulaması ile belirlenmiştir. Mısır bitkisinin kuru madde miktarı ve P ve Zn geri alım etkinlikleri bakımından yaygın olarak kullanılan inorganik formlu ZnSO4.7H2O kaynağının yerine organik formlu Zn-Glukonat uygulamasını önerebiliriz.