Motivasyona Güncel Bakış: Öz-Belirleme Teorisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Öz-Belirleme Teorisi’nin ön plana çıktığı hususlar, oluşum süreci, mevcut yapısı ve gelecekte nasıl şekillenebileceğine ilişkin literatürdeki çalışmaların desteğiyle detaylı bilgiler vermektir. Öz-Belirleme Teorisi (ÖBT), yeterlilik, özerklik ve ilişkisellik gibi temel psikolojik ihtiyaçların bireylerin motivasyonu üzerindeki etkisi ve motivasyonun optimize edilmesine dair anlayışı şekillendirmektedir. Çağdaş yaşamın gereklilikleri ve hassasiyetleri değiştikçe, ÖBT, ortaya çıkan belirsizlik ve karşılıklı bağımlılığın çalışanların motivasyonunu, performansını ve refahını nasıl etkileyebileceğine dair fikir vermektedir. İçselleştirme ve özerklik düzeyinin bireylerdeki motivasyon düzeyini belirlediğini ifade eden ÖBT, birçok bilim dalı açısından benlik gelişimi ve sağlıklı bir yaşam inşası için önerilerde bulunmaktadır. Bireylerin motivasyonsuz olması veya dışsal/içsel motivasyonla hareket etmelerinin öncülleri ve sonuçları konusunda ÖBT güncel varsayımlar ve çözüm önerileri sunmaktadır. Ayrıca, ÖBT’nin iş hayatı ve sosyal hayatla ilgili neler getirdiği ve motivasyon konusunun bireylerin psikolojik ve fizyolojik geleceğini şekillendirmelerine nasıl yardımcı olduğu aktarılmıştır. Bu bağlamda ÖBT’nin literatürdeki araştırma yöntemlerini, araştırma sahalarını ve diğer teorilerdeki gelişmeleri etkilediğini söylemek mümkündür. ÖBT’nin dinamik bir yapıya sahip olması, güncellenen unsurlara uyum sağlayabilme kabiliyeti ve motivasyon açısından sunduğu önermelerin kapsayıcılığı teorinin uzun yıllar araştırma objesi olarak karşımıza çıkacağını göstermektedir.