Motives of second-hand products purchase — the qualitative study results

Abstract

Zmiany społeczno-polityczno-gospodarcze, które wystąpiły w Polsce po 1989 roku znalazły odzwierciedlenie w języku, a zwłaszcza w jego systemie leksykalnym. Przeobrażenia słownictwa objęły zarówno wyrazy pospolite, jak i nazwy własne. Jak stwierdzili badacze polszczyzny przełomu XX i XXI wieku jedną z bardziej charakterystycznych jej cech, związanych z nomina propria, stał się niezwykle intensywny rozwój nowych kategorii nazewniczych, do których zaliczone zostały także nazwy sklepów (Rzetelska-Feleszko, 2000, s. 141). Rozwój ten był konsekwencją otwarcia się Polski na wpływy zachodniej kultury konsumpcyjnej. Efektem tego procesu był między innymi napływ ogromnej ilości towarów, a także przeobrażenia w handlu i wszystkim, co się z nim łączy. W nowej rzeczywistości pojawiły się niespotykane wcześniej dobra konsumpcyjne, usługi, instytucje i placówki handlowe, których głównym celem stało się pozyskanie jak największej liczby klientów. Jedną z handlowych nowości z tego okresu, która przyjęła się w polskich realiach i do dzisiaj doskonale funkcjonuje, umacniając swoją pozycję na rynku, są sklepy z używaną odzieżą. Około ćwierć wieku temu wytworzyła się więc nowa branża handlowa, a wraz z nią rozpoczął się proces kreacji nazw sklepów w jej ramach działających. Nazwy sklepów z odzieżą używaną są więc efektem procesów językowych, które należy rozpatrywać w odniesieniu do potrzeb nazewniczych współczesnego świata, podobnie zresztą jak inne kategorie chrematonimii marketingowej będącej, obok chrematonimii społecznościowej i chrematonimii ideacyjnej, subkategorią chrematonimii użytkowej. Zaznaczyć trzeba, że nazwy sklepów i firm zajmujących się handlem bywają też postrzegane jako składniki nazewnictwa miejskiego, a obiekty wskazywane przez te nazwy, głównie sklepy, będąc swego rodzaju miejscami, wchodzą w zakres mikrotoponimii (Breza, 1998, s. 343-346; Gałkowski, 2008, s. 38-39, 52). W południowo-wschodniej Polsce, a dokładnie w województwach małopolskim i podkarpackim, skąd pochodzi zbiór 250 nazw stanowiących podstawę materiałową tego artykułu 1 , sklep z odzieżą używaną powszechnie określany jest jako ciuchland, ciucholand lub szmatex (także w zapisie spolszczonym szmateks). Są to nazwy o charakterze hybrydalnym (EJP, 1994, s. 118), łączące w dwóch pierwszych przypadkach potoczną nazwę ubrania ciuch i angielski wyraz land czyli kraj, teren. Z kolei w trzecim wariancie doszło do syntezy