Epidemiologia nowotworów złośliwych ślinianki przyusznejGuzy gruczołów ślinowych są rzadkie, stanowią 2 -3% wszystkich nowotworów głowy i szyi. Większość (64 do 80%) nowotworów gruczołów ślinowych zlokalizowana jest w śliniance przyusznej, najczęściej w płacie powierzchownym, z czego guzy złośliwe stanowią około 15% [27, 31, 32, 90, cyt. wg -5 -Jak udowodniono, czynnikiem etiologicznym w rozwoju lymphoepithelial carcinoma moŜe być zakaŜenie wirusem Epsteina Barra (EBV) [89,113]. Inne patogeny, takie jak wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), poliomawirusy wydają się nie odgrywać Ŝadnej roli w rozwoju tych nowotworów [59]. Udowodniono natomiast, Ŝe promieniowanie jonizujące ma związek z rozwojem nowotworów łagodnych i złośliwych gruczołów ślinowych. U osób, które przeŜyły wybuch bomby atomowej w Hiroshimie lub Nagasaki ryzyko rozwoju złośliwego nowotworu ślinianek było 11 razy większe w porównaniu z mieszkańcami innych miast Japonii [8,108]. RównieŜ przebyte napromienianie regionu głowy i szyi z powodu innych nowotworów oraz leczenie jodem radioaktywnym z powodu chorób tarczycy, a takŜe częste wykonywanie zdjęć rentgenowskich zębów związane są ze wzrostem ryzyka raka gruczołów ślinowych [46,62,65,84,87]. W piśmiennictwie światowym istnieją ponadto doniesienia na temat związku ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe z występowa-niem guzów duŜych gruczołów ślinowych [103]. Nie udowodniono natomiast związ-ku między rozwojem tych nowotworów a promieniowaniem mikrofalowym (telefony komórkowe, kuchenki) lub ekspozycją na radon [4,49,64]. Wykazano, Ŝe istnieje zwiększone ryzyko zachorowań na nowotwory gruczołów ślinowych związane z rodzajem wykonywanej pracy (przemysł gumowy, samochodowy, ekspozycja na nikiel, chrom, pył cementowy i/lub azbestowy oraz pracownicy salonów fryzjerskich) [47,58,63]. Nie wykazano związku między rozwojem złośliwych nowotworów gruczołów ślinowych a paleniem tytoniu oraz konsumpcją alkoholu, jednakŜe konieczne są dalsze badania na większych grupach chorych [49,66,88,119] Według niej, guzy gruczołów ślinowych zostały podzielone na cztery główne grupy: nabłonkowe, nienabłonkowe, niesklasyfikowane i stany pokrewne. Prawdziwe nowotwory gruczołów ślinowych (sialoma) naleŜały do pierwszej grupy i były podzielone na cztery podgrupy: gruczolaki, guzy śluzowo-naskórkowe, guzy zrazikowokomórkowe i róŜnego rodzaju raki. Guzy śluzowo-naskórkowe oraz guzy zraziko-