Narzędzia powrotu. Ludowe, wiejskie i chłopskie w poezji Piotra Szewca

Abstract

Rozważaniom towarzyszy założenie, że poezję Szewca należy przede wszystkim widzieć w układzie poglądów badaczy starszej generacji, a nie w kontekście najnowszych dyskusji o miejscu polskiej wsi w kulturze. Wpływ na to miały – w zakresie, który będzie mnie tu przede wszystkim interesował, refleksji na temat wsi – wspomnienia poety z okresu dzieciństwa i wczesnej młodości, przypadającego na lata sześćdziesiąte i siedemdziesiąte. Prawdopodobnie większość poetyckich obrazów wsi w tej poezji została ukształtowana w wyniku najwcześniejszych doświadczeń. Analizowane wiersze pochodzą z rożnych okresów życia poety, część z nich czeka dopiero na publikację. W artykule została wykorzystana wiedza z zakresu socjologii wsi, filozofii rzeczy oraz kabały żydowskiej. Obiektem najintensywniejszego namysłu są podręczne wiejskie narzędzia. Autorka stawia pytanie, z czego wynika ich obecność w wierszach, do czego służą, dlaczego Szewc pamięta o nich w sposób szczególny. Rozważa też, jak na tym tle definiowane są pojęcia elementarne, takie jak wiejskie, chłopskie, ludowość czy folklor, co z kolei prowadzi do uwag o charakterze ogólniejszym, czym dzisiaj w poezji jest ludowość i w jaki sposób jej obecna wersja współgra z tradycją. Tools of Return: the Folk, the Rural and the Peasant in the Poetry of Piotr Szewc The following considerations are accompanied by the assumption that the poetry of Szewc should be primarily viewed in the framework of opinions represented by the researchers of the older generation and not in the context of the recent discussions about the place of Polish village in the culture. Influential – to the extent most interesting to the author: the reflection concerning the village – were poet’s memories from the time of his childhood and early adulthood, which coincided with the 60s and the 70s. Most probably the majority of poetic village visions in his poetry was formed as a result of the earliest experiences. The analysed poems come from different periods in poet’s life, some of them are still awaiting their publication. In the article the knowledge regarding village sociology, philosophy of things and the Jewish Kabbalah was utilised. The object of the utmost intensive consideration were the handy peasant tools. The author poses a question as to their presence in the poems, their role and the reason why Szewc remembers them in this particular way. The author also reminiscences over the way the elementary ideas of village, peasantry, folk culture or folklore are being defined, which leads to the remarks of a more general character on what is the folk culture in today’s poetry and in what way its modern version coexists with the tradition.