News Literacy: A Bibliometric Analysis of the Literature

Abstract

Bilgi dolaşımının hızlı ve bilgi hacminin büyük olduğu günümüz medya ekosisteminde habere konu bilginin doğruluğu farklı araçlarla sorgulanmadan dolaşıma girmektedir. Bu durum da ekonomik, sosyal, siyasi ve kültürel olmak üzere pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Özellikle kriz dönemlerinde büyük toplumsal sorunlara neden olabilmektedir. Sosyal medya platformlarının habere erişimde birincil kaynak haline gelmesi haberde yanlış bilgiyi ve yalan haberi ayırt etmeyi, haberi çeşitli kaynaklardan sorgulama ve doğrulama yetisine sahip olmayı, yani haber okuryazarı olmayı gerektirmektedir. Haber okuryazarlığının temeli izleyici/okuyucu/dinleyicinin eleştirel düşünce yetisine sahip olmasıdır. Bu araştırmada haber okuryazarlığıyla ilgili literatürü inceleyerek alanyazındaki eğilimi ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Veri toplama aşamasında “news literacy” anahtar kelimesiyle arama yapılmış, 124 makaleye ulaşılmıştır. Haber okuryazarlığıyla ilgili Web of Science veri tabanından elde edilen veriler, bibliyometrik analiz yöntemiyle incelenmiş ve Vosviewer haritalama programıyla görselleştirilmiştir. Çalışmada haber okuryazarlığı alanyazınındaki mevcut durum ve eğilimi ortaya çıkarabilmek amacıyla ortak yazarlık, atıf, ortak atıf, bibliyografik çift, bibliyografik eşleşme, anahtar kelime ve özette kullanılan kelimelerin analizi yapılmıştır. Alanyazında haber okuryazarlığına ilişkin çalışmalar iletişim alanı temel olmak üzere sosyal bilimlerin farklı disiplinlerinden beslenerek ilerlemektedir. Bilgiyi doğrulama ve sorgulamaya yönelik çalışmalar haber okuryazarlığına yönelik çalışmalarda artışı getirmiştir.