Nghiên Cứu Đặc Điểm Biến Đổi Nhiệt Độ Tối Cao Và Tối Thấp Trong Bối Cảnh Biến Đổi Khí Hậu Tỉnh Ninh Thuận

Abstract

Mục tiêu của nghiên cứu là phân tích đặc điểm biến đổi và dự báo nhiệt độ tối cao và tối thấp tại Ninh Thuận trong bối cảnh Biến đổi khí hậu. Để thực hiện nghiên cứu này, chúng tôi đã sử dụng thống kê phi tham số (non-parametric statistics) với hai phân tích là Mann-Kendall và Theil-Sen. Kết quả cho thấy nhiệt độ tối cao giảm vào tháng 5,7,8 giảm trong khoảng 0,0070C/năm đến 0,030C/năm, tăng vào các tháng còn lại với biên độ tăng từ 0,0060C/năm đến 0,050C/năm. Kết quả với nhiệt độ tối thấp cũng chỉ ra được tháng 2,7 và 8 là 3 tháng có xu hướng giảm với biên độ nhiệt dao động từ 0,00250C/năm đến 0,01360C/năm và các tháng còn lại tăng dao động từ 0,010C/năm đến 0,10C/năm. Bên cạnh đó, kết quả dự báo xu thế biến đổi nhiệt độ tối thấp và tối cao với kịch bản Biến đổi khí hậu cho thấy phù hợp với kịch bản phát thải thấp (B1) và kịch bản RCP 4.5. Kết quả nghiên cứu đã đóng góp thêm một cơ sở khoa học để đánh giá xu thế biến đổi và dự báo trong lĩnh vực Khí tượng Thủy văn, giúp cho việc xây dựng những kế hoạch, và giải pháp thích ứng trong bối cảnh Biến đổi khí hậu.

Đánh giá tính dễ bị tổn thương do biến đổi khí hậu – Nghiên cứu điển hình tại tỉnh Tây Ninh

“…Tác động của BĐKH khi xem xét độc lập với khả năng thích của các đối tượng, lĩnh vực, khu vực có liên quan có thể dẫn đến những nhận định sai lầm như cường điệu tác động tại nơi này nhưng xem nhẹ tác động tại nơi khác. Tiếp cận đánh giá tính dễ bị tổn thương (DBTT) do BĐKH từng bước cải thiện hạn chế nêu trên, đồng thời tạo động lực cho sự điều chỉnh và phát triển [1]. Các quan điểm và phương pháp luận khác nhau hình thành ba hướng nghiên cứu cơ bản về tính DBTT: do sự phơi nhiễm tiềm tàng với các hiểm họa tự nhiên; do khả năng thích ứng (KNTU) xã hội (gồm sức chống chịu và khả năng phục hồi trước các mối nguy); hoặc do cả hai khía cạnh nêu trên tại một khu vực địa lý cụ thể [2][3].…”

“…Tính DBTT do BĐKH được hiểu là những tác động còn lại sau khi thực hiện các giải pháp thích ứng; cấu thành từ sự phơi nhiễm với mối nguy (E), tính nhạy cảm (S) và KNTU (AC) của hệ thống [4][5]. Hệ thống các chỉ thị và phương pháp chỉ số thường được sử dụng trong nghiên cứu, đánh giá riêng biệt từng cấu phần E, S, AC [6][7][8] hoặc đánh giá tổng hợp các tác động tiềm tàng (PI) cũng như tính DBTT do BĐKH (V) [9] bởi tính ưu việt trong nhận diện các khiếm khuyết của hệ thống, phân cấp ưu tiên và hỗ trợ ra quyết định [1].…”

“…Tây Ninh là tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, bên cạnh những thành tựu về phát triển kinh tếxã hội là hàng loạt vấn đề liên quan đến BĐKH và thiên tai [10]. Trong hơn 3 thập kỉ gần đây, nhiệt độ trung bình năm có xu thế gia tăng 0,028 o C/năm, dự báo tăng 3,6 o C (RCP8.5) vào cuối thế kỉ 21 so với giai đoạn 1986-2005 [11].…”

“…Tương tự, các số liệu ứng với lượng mưa năm là +7,95-8,8 mm/năm và +22-26% (RCP8.5) [12]; ứng với mực nước trung bình tại trạm Gò Dầu trên sông Vàm Cỏ Đông là +0,46 cm/năm và +49 cm (RCP8.5). Theo đó, diện tích ngập triều và ngập lũ năm 2100 ước tính khoảng 9.557 ha và 29.805 ha, tương ứng 2,4% và 12,6% diện tích toàn tỉnh.…”

“…(3) Tính toán chỉ số tổng hợp Tính toán các chỉ số tổng hợp (E, S, AC) trên cơ sở giá trị chuẩn hoá của chỉ thị thứ i và trọng số ưu tiên wi (được tính toán bằng tích số giữa trọng số riêng và các trọng số nhóm của chỉ thị i [1,4]. Chỉ số PI bằng trung bình nhân của chỉ số E và S (thay vì trung bình cộng) nhằm đảm bảo PI tại một khu vực chỉ được xét (> 0) khi đồng thời hiện diện yếu tố phơi nhiễm và khía cạnh nhạy cảm với BĐKH tại khu vực đó.…”