Ö ÖZ ZE ET T Obezite, erişkinlerde beden kitle indeksi (BKİ) nin 30 kg/m 2 'den daha büyük olma durumudur. Son yıllarda obezite prevalansındaki artış, endokrin bozucu kimyasal maddelere (EDC) maruziyetin artışıyla ilişkilendirilmektedir. EDC'ler, gelişim esnasında endokrin fonksiyon değişimi ve endokrin sinyalleşme yolaklarını bozan ekzojen ajanlardır. Poliklorlu bifenil (PCB) ler çeşitli zararlı etkilere sahip, 209 farklı bileşikten oluşan kimyasal madde grubudur. Bu kimyasal maddelerin mü-rekkeplerde, alev geciktiricilerde, boyalarda ve karbonsuz kopya kâğıtlarında ve plastikleştirici olarak kullanıldıkları bilinmektedir. Yapısında fazla sayıda klor bulunduran PCB türdeşleri toprak ve katmanlarına güçlü bir şekilde adsorbe olur ve çevrede genellikle dayanıklıdır. PCB'ler besin zincirinde birikir ve genel populasyon bu bileşiklere hava, içme suyu ve yiyeceklerle maruz kalır. Bu kimyasal maddeler gastrointestinal kanaldan hızlıca absorbe edilir; dağılarak özellikle karaciğer ve yağ dokusunda birikir. PCB'lerin BKİ, trigliserid düzeyleri, glukoz intoleransı ve kardiyovasküler hastalıklarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Yapılan son çalışmalarla, az klorlanmış PCB'lerin obeziteyle çok fazla ilişkilendirilmediği ve doz-yanıt eğrilerinin ters U şeklinde olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan, çok klorlanmış PCB'lerle obezite arasında ters ve daha anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur. Düşük doz dioksin-benzeri PCB maruziyeti yağ dokusunda, yağ hücresi oluşumunu ve inflamatuar sitokinleri artıran aril hidrokarbon reseptör (AhR) ligandı olarak etki göstermektedir. Yüksek doz PCB maruziyetinin ise yağ dokusu oluşumunu azalttığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, PCB maruziyetinin inflamatuar yolaklar, adipogenez ve obezite ile ilişkileri in vitro veriler, hayvan ve insan çalışmalarına ait veriler ile değerlendirilmiştir.A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Obezite; endokrin bozucular; poliklorine bifeniller A AB BS ST TR RA AC CT T Obesity is defined as body mass index (BMI) higher than 30 kg/m 2 in adults. In recent years increase in obesity prevalence is being associated with exposure to endocrine disrupting chemicals (EDCs). EDCs are exogenous agents that change endocrine function and disrupt the programming of endocrine signaling pathways during development. Polychlorinated biphenyls (PCBs) are a group of chemicals that contain 209 individual compounds with varying hazardous effects. They have been used in plasticizers, inks, flame retardants, pesticide extenders, paints and duplicating papers. Highly chlorinated PCB congeners adsorb to soil strongly and are generally persistent in the environment. PCBs accumulate in the food chain and the general population is exposed to PCBs via air, drinking water, and food. They are rapidly absorbed from the gastrointestinal tract, distribute and accumulate in the liver and adipose tissue. PCBs, are reported to be associated with BMI, elevated triglycerides, glucose intolerance, and cardiovascular diseases. In recent studies, the relationship between low-chlorinate...