Oecd Ve Ab Üyesi̇ Ülkeleri̇n Sürdürülebi̇li̇r Yöneti̇şi̇m Düzeyleri̇ne Göre Swara Tabanli Topsis-Sort-B Ve Waspas Yöntemleri̇yle İncelenmesi̇

Abstract

Sürdürülebilir yönetişim göstergeleri ülkelerin uzun dönemli amaçlarına ulaşmalarında önemli yere sahiptir. Bu noktadan hareketle ele alınan çalışmada, OECD ve AB üyesi ülkelerin sürdürülebilir yönetişim düzeyleri açısından farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Söz konusu amaca ulaşmak için ülkeler sürdürülebilir yönetişim göstergelerine göre çok kriterli karar verme yöntemleriyle sınıflama ve sıralama işlemine tabi tutulmuştur. Bu çerçevede, ülkelerin değerlendirilmesinde kullanılan kriterlerin ağırlıklandırılması işlemi SWARA yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Ağırlıklandırma işlemi sonucuna göre, en önemli ilk iki kriter yürütmenin hesap verebilirliği ve hukukun üstünlüğü kriterleridir. Sınıflama ve sıralama sonuçlarına göre sonlarda veya beklenenden daha düşük konumda bulunan ülkelerin sürdürülebilir yönetişim performansları ise detaylı olarak incelenmiştir. Bu kapsamda gerçekleştirilen analizlerde, sınıflandırma amacıyla TOPSIS-Sort-B yönteminden yararlanılmış ve ülkeler beş sınıfa ayrılmıştır. İlk sınıfta, İsveç, Norveç, Danimarka, Finlandiya, Almanya ve İsviçre bulunmaktadır. Söz konusu ülkeler WASPAS ile elde edilen sıralamalarda da ilk sıralarda * Bu çalışmanın verileri, her türlü araştırmacının kullanımına açık olan Bertelsmann Stiftung Vakfı bünyesindeki Sürdürülebilir Yönetişim Göstergeleri ile ilgili yapılan çalışmalardan elde edildiği için etik kurul izni gerekmemektedir.

Assessing industrialized countries’ environmental sustainability performances using an integrated multi-criteria model and software

“…TOPSIS has recently been applied in the following areas: smart cities ranking (Hajduk & Jelonek, 2021 ), evaluation of sustainable development of islands (Zhao et al, 2022 ), assessment of sustainable urban development (Foroozesh et al, 2022 ), ranking renewable energy alternatives (Bilgili et al, 2022 ), and evaluating the sustainable performance of dairy plants (Kumar et al, 2022 ). Among the problems addressed by WASPAS are the sustainability assessment of renewable and conventional energy sources (Saraswat et al, 2021 ), landfill site selection (Ghoushchi et al, 2021 ), evaluation of countries’ sustainable governance levels (Aytekin & Gündoğdu, 2021 ), and ranking of wastewater reuse allocation alternatives (Azbari et al, 2022 ). Evaluations of the financial performance of tourism companies (Aytekin, 2019 ), 5G sector assessments (Peng et al, 2020 ), and blockchain evaluation system are among the studies that use the Criteria Importance Through Inter-Criteria Correlation (CRITIC) technique to weigh the criteria (Zafar et al, 2021 ).…”

“…WPM, on the other hand, incorporates the multiplicative model rather than the additive model and is often referred to as dimensionless analysis (Triantaphyllou, 2000 ). The WASPAS application steps are defined below (Aytekin & Gündoğdu, 2021 ; Zavadskas et al, 2012 ).…”

Group decision making in best-worst method when the best and worst are not unique: case study of scholar selection

“…For instance, Zavadskas et al [76] proposed a formula based on the estimates of variances of relative importances of alternatives. Aytekin and Gündoğdu [77] obtained different alternative rankings with different  values, and aggreated the rankings with the Copeland method. In the current study,  value is set to 0.5 as in many studies in the literature.…”

Küresel Pazarda Yeni Arayışlar ve İş Yapma Kolaylığı Bağlamında Gelişmekte Olan Pazarların Sınıflandırılması

“…Ayrıca, çok kriterli sınıflandırma yöntemleri nitel yaklaşımlara ve betimsel değerlendirmelere göre matematiksel bir modele dayanması, farklı kişilerce doğrulanabilmesi, nesnel yaklaşımın kullanılması açısından farklı özellikler taşımaktadır. Son dönemde çok kriterli sınıflandırma yöntemlerini konu alan çalışmalar arasında çevresel kalitenin değerlendirilmesi (Ouhibi ve Frikha, 2020), ülkelerin sürdürülebilir yönetişim düzeylerine göre incelenmesi (Aytekin ve Gündoğdu, 2021), kuruluşların olgunluk seviyelerine göre sınıflandırılması (de Andrade vd., 2021), COVID-19 maruziyetine göre turistik bölgelerin değerlendirilmesi (Yamagishi ve Ocampo, 2022), tedarikçiler için yabancı pazarların sınıflandırılması (Aytekin vd., 2022), KOBİ'ler için kredi derecelendirme sistemi geliştirilmesi (Kumar Roy vd., 2022), limanların rekabet gücü açısından değerlendirilmesi (Qin vd., 2022), ülkelerin enerji, çevre ve sürdürülebilirlik üçgeni bağlamında sınıflandırılması (Aytekin, 2022a), ekonomik özgürlük değerlendirmesi (de Lima Silva vd., 2023) ve kamp işletmelerinin karşılaştırmalı avantajlarının ölçülmesi (Grande ve Botti, 2023) bulunmaktadır. Özellikle çok kriterli sınıflandırma yöntemlerinin görece yeni gelişen bir yaklaşım içermesi ve gittikçe yaygınlaşan kullanım alanları göz önüne alındığında, ilerleyen dönemde farklı açılardan pazar sınıflandırmalarında yararlanacağı düşünülmektedir.…”