Okul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Doyumlarının Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı ortaöğretim kurumlarında (Anadolu lisesi, fen lisesi, meslek lisesi) çalışan öğretmenlerin görüşlerine göre, okul müdürlerinin etik liderliği, öğretmenlerin iş doyumu ve öğretmenlere ait demografik değişkenlerinin örgütsel bağlılığı yordama düzeyini ortaya koymaktır. Araştırma ilişkisel tarama modeline dayanan betimsel bir çalışmadır. Araştırma evrenini, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında Eskişehir ilinin merkez ilçelerinde (Odunpazarı ve Tepebaşı) resmi ortaöğretim kurumlarında (Anadolu lisesi, fen lisesi, meslek lisesi) görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Evren ulaşılabilir olduğu için ayrıca örneklem alınmamış ve 940 öğretmenden toplanan veriler araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyini, okul müdürlerinin etik liderlik ve öğretmenlerin iş doyumu değişkenlerinin yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca cinsiyet ve okul türü değişkenlerinin de örgütsel bağlılığı yordadığı belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle, Anadolu lisesinde görev yapan erkek öğretmenlerin iş doyumunda ve okul yöneticilerinde algıladıkları etik liderlik düzeyi örgütsel bağlılık düzeyinin bir yordayıcısıdır. Hiyerarşik regresyon analizi sonucunda, okul yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının temel yordayıcı değişken olduğu, iş doyumunun ise örgütsel bağlılık üzerinde aracı değişken olduğu görülmüştür.

Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki

“…Eğitim örgütleri üzerinde 1990'lı yılların ortalarından itibaren örgütsel bağlılık (Balay, 2000a(Balay, , 2000b(Balay, , 2007Celep, 1996;Erdem, 2008;Ergener, 2008;Madenoğlu, Uysal, Sarıer ve Banoğlu, 2014;Okçu, 2011;Özgan, Yiğit ve Cinoğlu, 2011;Özgan, Külekçi ve Özkan, 2012;Özkan, 2005;Özden, 1997;Tuncer, 1995;Zaman, 2006), yöneticilerin etik davranışları (Buluç, 2009;Demirtaş, Kahveci, Yirci, Şanlı ve Kartal, 2011;Erdoğan, 2012;Güleş ve Ardahan, 1998;Karahan 2008;Kartal, Karaköse, Özdemir ve Yirci, 2011;Kayıkçı ve Uygur, 2012;Şimşek ve Altınkurt, 2009) ve iş stresi (Ataklı, 1999;Ekinci, 2006;Işık, 2007;Özdayı, 1990, 1993 konularında gerçekleştirilen araştırmalar öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin yüksek olmadığını, yöneticilerin etik ilkelere uygun davranışları arzu edilen düzeyde sergilemediğini, öğretmenlik mesleğinin diğer mesleklere oranla daha stresli bir meslek olduğunu ve öğretmenlerin çalışma ortamlarında yoğun stres yaşadıklarını ortaya koymuştur. Yaşanan iş stresi, bireylerin özel hayatlarındaki zorluklar ve sorunlarla bir araya geldiğinde hem bireysel hem örgütsel anlamda ciddi sorunlar oluşturabilmektedir (Cemaloğlu, 2007).…”

“…Tarihi süreçte etik değerler, birlikte yaşamanın, doğru işler yapmanın, kaliteli insan olmanın ve çevresindeki izleyenlerini etkilemenin en temel aracı olmuştur (Madenoğlu, Uysal, Sarıer ve Banoğlu, 2014). Günümüzde ise etik liderliğin ön plana çıkması ve 21. yüzyılın başlarında buna şiddetle ihtiyaç duyulması, rastgele gerçekleşen bir durum değildir.…”

“…Etik liderlerin örgütün verimliliğini artırma kadar, işgörenlerin davranışlarına rehberlik yapma, ahlaki değerleri ve etik davranış standartlarını kurumsallaştırma gibi sorumlulukları vardır. Örgütü, etik ve demokratik değerlerin, adaletin, hoşgörünün, işbirliğinin ve sosyal sorumlulukların öğretildiği ortak bir yaşam alanı haline dönüştürmelidir (Grojean, Resick, Dickson ve Smith, 2004;Madenoğlu, Uysal, Sarıer ve Banoğlu, 2014).…”

The Relationship between School Principals’ Leadership Behaviours and Teachers’ Job Satisfaction: A Systematic Review

“…Three studies investigated the relationship between school principals' ethical leadership behaviours and job satisfaction (Çetin & Özcan, 2004;Güngör, 2016;Madenoğlu, Uysal, Sarıer, & Banoğlu, 2014). In two of these studies, Güngör (2016) and Madenoğlu, Uysal, Sarıer and Banoğlu (2014) indicated that ethical leadership could explain job satisfaction, and there were positive moderate correlations in-between. In the third study, Çetin and Özcan (2004) stated that ethical behaviours including tolerance, justice, honest, democracy and respect were positively and significantly related to teachers' job satisfaction.…”

“…Ethical leadership predicts teachers' job satisfaction (β= .30, p< .01). 26 Madenoğlu, Uysal, Sarıer and Banoğlu (2014) Administrators' ethical leadership behaviours are positively and significantly related to teachers' job satisfaction ( r=.57, p< .01). Ethical leadership predicts teachers' job satisfaction (β= .43, p< .01).…”