Okul Öncesi Öğretmen Sorularının Türleri ve Bilişsel Talepleri

Abstract

Bu çalışma okul öncesi öğretmenlerinin soru türlerinin ve bu soruların bilişsel taleplerinin incelenmesini amaçlamaktadır. Durum çalışması olarak tasarlanan araştırma 2019-2020 akademik yılında resmi bir anaokulunda görevli iki okul öncesi öğretmeni ve okul öncesi eğitime devam eden 52 çocukla yürütülmüştür . Çalışmanın veri setini sınıf içi uygulamaların video kayıtları (n = 17, toplamda 302 dakika) oluşturmaktadır. Öğretmenlerin her soru ifadesi bir analiz birimi olarak belirlenmiş ve kodlanmıştır. Öğretmen Soruları Kodlama Kataloğu, soru türevlerini; Olası Bilişsel Talepleri Kodlama Kataloğu ise bilişsel talepleri analiz etmek üzere geliştirilmiştir. Öğretmenlerin soruları sosyokültürel söylem analizinin bir kolu olan sistematik gözlem yöntemi ile analiz edilmiştir. Öğretmenlerin; İletişimsel, İzleme, Değerlendir–Yargıla–Eleştir, Çeldirme, Delillendirme, Gözlemle–Karşılaştır–Tahmin et, Çıkarımda Bulunma ve Diğer şeklinde sekiz türde soruları sergilediği gözlemlenmiştir. Öğretmen sorularının öğrenenlerde yarattığı olası bilişsel taleplerin ise hatırlama, anlama, analiz ve değerlendirme düzeylerinde olduğu ve sıklıkla anlama düzeyinde soruların kullanıldığı görülmüştür. Çalışmanın çıktıları göz önünde bulundurularak, soru çeşitliliğine, tartışma kültürüne ve üretken soru kavramlarına yönelik tartışmalar gerçekleştirilmiştir.