Okuma ve/veya Dinleme Alışkanlığının Geliştirilmesinde Yararlanılabilecek Dijital Araçlar: Kitap Okurlarına ve/veya Dinleyicilerine Yönelik Dijital Uygulamalar

Abstract

Günümüzde kitap okurlarına ve/veya dinleyicilerine yönelik tasarlanmış dijital uygulamaların kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Bu araştırmanın amacı Türkiye’de kullanımı giderek yaygınlaşan bu dijital uygulamaları genel hatları ile tanıtarak bu uygulamaların kullanıcılarına ne gibi fırsatlar sunduğunu ortaya koymaktır. Böylelikle okuma veya dinleme alışkanlığının geliştirilmesinde bu uygulamalardan nasıl yararlanabileceğine ilişkin çıkarımlarda bulunmak hedeflenmiştir. Nitel araştırma yaklaşımıyla gerçekleştirilen bu araştırmada doküman analizine başvurulmuştur. Araştırmada öncelikle Türkiye’de yaygın olarak kullanılan okur ve/veya dinleyici odaklı dijital uygulamalar tespit edilmiş daha sonra bu uygulamaların kullanıcılarına sundukları fırsatlar doküman analizinden yararlanılarak incelenmiştir. Araştırma bulguları Wattpad, Biryudumkitap, Storytel, KitUP gibi uygulamaların kullanıcılarına uygulama içinde okuma yapma fırsatı sunduğunu göstermiştir. Ayrıca bulgular 1000Kitap ve Goodreads gibi okur odaklı dijital uygulamaların kullanıcılarına kitaplar hakkında görüş alışverişinde bulunma, kitaplar hakkında bilgi edinme, kitap listeleri oluşturma, okuma hedefleri koyma gibi fırsatlar sunduğunu göstermiştir. Bu durum bu uygulamaların bilinçli kullanılması durumunda okuma motivasyonunu artırmada ve okuma alışkanlığını geliştirmede etkili olabileceğine işaret etmektedir. Ek olarak bulgular Storytel, KitUP, Biryudumkitap gibi uygulamalarda okuma seçeneğine ek olarak sesli dinleme özelliği bulunduğunu göstermiştir. Bu durum uygulamaların okurların/dinleyicilerin önündeki engelleri ve sınırları (görme engeli, yer ve zaman sınırı vb.) kaldırabileceğine işaret etmektedir. Bu durum söz konusu uygulamaların kullanıcıların neredeyse her zaman ve her yerde okuma/dinleme yapmalarına fırsat sunarak alışkanlık kazanmalarında ve bu becerilerini geliştirmelerinde etkili olabileceğine işaret etmektedir.