Oncologie in de praktijk

Abstract

Oncologieboek: onder deze weinig aan duidelijkheid overlatende titel gaf het Integraal Kankercentrum Midden-Nederland (IKMN) voor het eerst in 1992 oncologische richtlijnen voor de dagelijkse praktijk uit. Sinds de herziening van het boek in 1996 vond de redactie in de vele ontwikkelingen in de oncologische zorg aanleiding in 2002 het oncologieboek in gewijzigde vorm opnieuw uit te brengen in twee kloeke delen.Deel 1 bevat de actuele richtlijnen voor diagnostiek en behandeling van alle vormen van kanker. De medische, verpleegkundige en psychosociale aspecten komen per tumorvorm geı¨ntegreerd aan bod. Een apart hoofdstuk over bijwerkingen van radiotherapie is toegevoegd. Dit levert een overzichtelijk naslagwerk op, waarin iedere tumorvorm van epidemiologie tot en met prognose wordt beschreven. De meer specialistische onderdelen, zoals de TNM-classificatie en de verschillende behandelvormen zijn handig om specialistenbrieven te doorgronden. Het boek levert per tumorsoort vooral een totaalbeeld op waarmee de huisarts goed de state of the art kan overzien en adequaat in kan gaan op de vele vragen die in de spreekkamer gesteld worden.Deel 2 gaat over palliatieve zorg: bij uitstek het terrein van de huisarts. In tegenstelling tot het eerste deel is deze richtlijn klachtgericht geschreven. Het resultaat is een volledig overzicht van de huidige kennis op het gebied van de symptoombestrijding in de palliatieve fase. De achtergrond van de klachten wordt overzichtelijk beschreven, maar het zijn vooral de vele praktische adviezen die het boek onmisbaar maken. Het hoofdstuk over pijn bijvoorbeeld beschrijft de subcutane toediening van morfine op een manier die voor de huisarts direct toepasbaar is, inclusief de medicamenten waarmee de morfine in dezelfde cassette te combineren is. Een ander voorbeeld is de uitvoering van de ascitespunctie, die heel goed in de thuissituatie verricht kan worden.Het hoofdstuk over depressie gaat ook in op de plaats van methylfenidaat en krijgt extra diepgang door Verhagens casus van de oude boer. In het hoofdstuk over de bestrijding van jeuk wordt de betekenis van SSRI's beschreven.De ontwikkelingen gaan snel. Zo bevat het hoofdstuk over euthanasie een klein kadertje over de SCEN-artsen. Hier wordt nog niet aangegeven dat ze overal in het land voor consultatie en steun beschikbaar zijn, maar dat is een detail.Een kanttekening tot slot. Palliatieve zorg is vooral anticiperende zorg. Al is dat her en der tussen de regels door te lezen, aparte aandacht voor deze benaderingswijze had in dit deel niet misstaan. De delen zijn beide voorzien van een synoniemenlijst en een index. De huisarts is steeds meer de specialist in palliatieve zorg. Het Oncologieboek hoort dan ook in iedere spreekkamer onder handbereik te liggen. De tumorspecifieke richtlijnen zijn overigens ook beschikbaar op www.oncoline.nl. Aan de digitale beschikbaarheid van de richtlijnen palliatieve zorg wordt gewerkt.