Onzichtbaar lijden: de omvangrijke problematiek van Iraanse adolescente vluchtelingen

Abstract

Samenvatting De kinderen van Iraanse vluchtelingen hebben het zwaar. Hun ouders, zelf vaak getraumatiseerd en in beslag genomen door velerlei actuele problemen, stellen hoge eisen en lijken weinig oog te hebben voor de problemen van hun kinderen. Iraanse adolescenten worstelen vaak met onverwerkte emotionele problemen en worden geconfronteerd met eisen waaraan zij onmogelijk kunnen voldoen: zich voegen naar de ouderlijke eisen en zich aanpassen aan hun nieuwe leefomgeving. Deze overvraging kan tot ernstige emotionele problemen en gedragsproblemen leiden. In dit artikel wordt de rol geschetst van cultureel-relationele en vroegere onverwerkte emotionele problemen, naast de faseproblematiek. Daarna volgt een korte bespreking van een hulpaanbod.Keywords vluchtelingenproblematiek Á Iraanse adolescenten Á acculturatieproblematiek InleidingMeer dan tien jaar geleden begon ik, als psycholoog van Iraanse afkomst, met de behandeling van getraumatiseerde Iraanse vluchtelingen. Aanvankelijk voornamelijk volwassenen, maar later ook hun adolescente kinderen. Het ernstig lijden van deze kinderen heeft mij getroffen. Dit artikel schetst een beeld van een adolescente populatie die een wereld van onverwerkt leed verbergt achter een fac¸ade van aangepastheid. Het betreft jongeren van 13 tot 19 jaar, die meestal in gezinsverband leven met e´e´n of beide ouders, in Nederland. Het gaat hier om gezinnen die in het bezit zijn van een verblijfsvergunning. Het migratieproces, de gezinsstructuur, religieuze achtergronden en sociaal-economische status verschillen per gezin. De soms gecompliceerde verschillen en eventuele bijzonderheden betreffende de gehechtheidspatronen en de ontwikkelingsfase van het kind, worden hier achterwege gelaten. Dit artikel richt zich vooral op een hier-ennu beeld van de problematiek van de adolescente vluchtelingen en hun functioneren.Na een korte beschrijving van deze populatie en hun problemen volgt een bespreking van de aanpak: vijf gesprekken met adolescent en ouders ter inventarisatie van klachten en om ouders de noodzaak van hulp te laten inzien, ook al zijn zij daar niet altijd van overtuigd. Twee casussen dienen ter illustratie. Aanmeldingsklachten: visie van de oudersVoordat zij hun kinderen aanmelden, spreken de ouders tijdens hun eigen behandeling hun zorg uit over het gedrag van hun adolescente kinderen. De volgende gedragingen komen veel voor: zij isoleren zich, ontlopen hun ouders en lijken het huis te willen ontvluchten. Ook zijn ze vergeetachtig, komen afspraken niet na, blijken te spijbelen en gaan achteruit in schoolprestaties. Er is niet met hen te praten. Duidelijk vertellen wat er met hen aan de hand is, lukt niet. Niet in het Perzisch en evenmin in het Nederlands. Bovendien spreken ze binnensmonds en articuleren slecht. Ze zijn geremd, kijken weg, kunnen afwachtend en verlegen zijn, of somber en angstig. Of hun sociaal gedrag is niet gepast, en de zelfverzorging schiet tekort. Ramin is een veertienjarige jongen die via zijn vader bij mij in behandeling is gekomen. Hij heeft een jonger zusje...