Örgütlerde Dönüşümcü Liderlik ve Performans İlişkisinin Değişim Mühendisliği Aracı Rolünde İncelenmesi: İmalat Sanayii Örneği

Abstract

Dinamik yapıdaki zorlu rekabetçi koşullarda her ne kadar farklı parametreler mevcut olsa da, örgütleri başarıya ulaştıracak ve devamlılığını sağlayacak faktörler daha ön plana çıkmaktadır. Bu faktörler arasında, örgütlerin akıbetini etkileyebilecek özelliklerde olan, gerektiğinde değişimin öncülüğünü yaparak örgütlerin karar mekanizmalarında rol alan liderler önem arz etmektedir. Diğer yandan, işletmelerin başarısında etkili bir başka faktör olan performans göstergelerinin ölçülmesi ve yenilenmesi, örgütlerin değişen durumlara göre farklı stratejik yaklaşımları uygulayabilmeleri ve hayatta kalabilmeleri açısından kritik önem taşımaktadır. Dolayısıyla, işletmeler değişen dünya koşullarına ayak uydurup daha rekabetçi olabilmek adına, faaliyetlerinde ve stratejilerinde düzenli olarak dönüşüme ve yeniliğe gitmek durumundadırlar. Tüm bunlardan hareketle, bu araştırmada, dinamik altyapının beraberinde getirdiği radikal dönüşüm ve süreç odaklı anlayışı içinde barındıran değişim mühendisliği kavramının aracı rolünde, çalışanlarda motivasyon yaratıp işe teşvik eden ve değişime önem veren dönüşümcü liderlik kavramı ile örgüt performansı arasındaki ilişki imalat sanayiinde incelenmektedir. Bu doğrultuda, mevcut ilişkilerin varlığı ve anlamlılıkları, İstanbul'da imalat sanayiinde çalışan 390 kişiye uygulanan anket tekniği yardımıyla araştırılmıştır. Elde edilen bulgular, değişim mühendisliğinin, dönüşümcü liderlik ve performans arasındaki ilişkide kısmi ara değişken etkisine sahip olduğunu ortaya koymuştur. Böylece, araştırma, bu üç kavramın ilişkisinin göz ardı edildiği akademik yazına katkı sağlamanın yanı sıra, iş hayatında çalışan profesyonellere ve kural koyuculara da gerek davranışsal boyutlar açısından gerekse de sonuç odaklı yaklaşım içinde başarı faktörlerinin ilişkilerini ortaya koyması bakımından yol gösterici niteliğe sahiptir.

Dönüştürücü Liderlik Algısının İş Performansına Etkisinde İçsel Motivasyonun Aracı Rolü (The Mediating Role of Intrinsic Motivation in The Impact of The Transformational Leadership Perception on Job Performance)

“…Bass (1985) tarafından kavramsallaştırılan dönüştürücü liderlik, grubun iyiliği için kendi çıkarlarının ötesine bakmaya motive eden bir liderlik tarzı olarak tanımlanmaktadır. Literatür, dönüştürücü liderin, idealleştirilmiş etki, bireyselleştirilmiş düşünce, entelektüel teşvik ve ilham verici motivasyon olmak üzere dört temel davranışsal özelliğinin olduğu konusunda hemfikirdir (Kara ve Kaya, 2020;Küçükaltan ve Gözde, 2020). İdealleştirilmiş etki, liderlerin çalışanlarına karşı rol model olarak hareket ederek belirli bir hedefe ulaşmaları için ilham verme yeteneğini ifade ederken, bireyselleştirilmiş düşünce liderin çalışanların yetkinliklerinin geliştirilmesi sürecinde onlara koçluk yapmayı ve çalışanların güçlü yönlerini geliştirmelerine yardımcı olmayı ifade etmektedir (Sürücü vd., 2020).…”

“…Dönüştürücü liderlik algısının, iş performansı üzerindeki etkisine ilişkin bulgu, dönüştürücü liderlik yaklaşımının çalışanlar üzerinde kayda değer sonuçlara sahip olduğunu açıkça göstermektedir. Elde edilen bu bulgu geçmiş araştırma bulguları ile paralellik göstermektedir(Chen, Bian ve Hou, 2015; Fırat ve Yeşil, 2020;Kara ve Kaya, 2020; Kerse vd., 2021;Küçükaltan ve Gözde, 2020; Patiar ve Wang, 2016).Dönüştürücü liderlik algısının, iş performansı üzerindeki etkisi dikkate değer olmakla birlikte dönüştürücü liderlik algısının, içsel motivasyon üzerindeki etkisinin tespit edilmesi de önemlidir. Bir örgütün başarısı, büyük ölçüde çalışanların davranışlarına bağlıdır.…”