Ortaokul Öğrencileri İçin Türkçe Derslerinde Tavsiye Edilen Okuma Kitaplarında Yer Alan Aforizmaların İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada ‘Türkçe Eğitiminde Kimlik ve Kişilik Kazandırmada Çocuk Edebiyatı Ürünlerinin Rolü’ başlığıyla hazırlanmakta olan doktora tezi kapsamında; 5, 6, 7 ve 8. sınıflara ders veren Türkçe öğretmenleri ile yapılan görüşme sonucunda öğrencilerine okumaları için tavsiyede bulundukları kitap listesinin ilk üç sırasında yer alan ‘Küçük Prens’, ‘Dedemin Bakkalı’ ve ‘Momo’ adlı eserler barındırdıkları aforizmalar açısından incelenmiştir. Çalışmada Türkçe Dersi Öğretim Programında özlü sözlerin (vecize, atasözü, deyim, aforizma, duvar yazıları, motto, döviz vb.) ortaokul düzeyinde yer alması gerektiği ifadesinden hareketle adı geçen kitaplardaki aforizmaların belirlenmesi amaçlanmıştır. Söz konusu aforizmaların Türkçe dersinin amaçlarına uygunluğunu, öğrencilerin kişisel gelişimlerine ve kimlik kazanımlarına hangi başlıklar altında etkilerinin olduğunu tespit etmek ise alt amaçları oluşturmaktadır. İçerik analizi yöntemine göre yapılan araştırmada adı geçen kitaplardaki aforizma özelliği taşıyan ifadeler kategorize edilmiş ve kitap bazlı değerlendirilmiştir. Her üç kitapta tespit edilen aforizmaların genellikle ‘insani değerler/ilişkiler’ ile ilgili olduğu; eserler özelinde ‘doğal unsurlar’, ‘meslekler’ ve ‘zaman kavramı’ ile ilgili düşüncelerin öne çıktığı belirlenmiştir. Küçük Prens ve Dedemin Bakkalı adlı kitaplarda yetişkinler ile ilgili olumsuz içerikli aforizmaların yoğun olduğu dikkat çekmektedir.