Osmanli Bürokratlarinin Padi̇şaha Sunduğu Hedi̇yeler

Abstract

OSMANLI BÜROKRATLARININ PADİŞAHA SUNDUĞU HEDİYELER THE GIFTS THAT OTTOMAN BUREAUCRATS OFFER TO THE SULTAN Kayhan ATİK * Öz Belki de insanlık tarihi kadar eskiye dayanan hediyeleşme, bireyler arasında arasındaki ilişkilerde önemli olduğu gibi, iki devlet arasındaki ilişkilerde ki diplomatik hediyeleşmelerde bazı anlamları içerir. Ayrıca bir devletin devlet adamları arasındaki hediyeleşme de önem arz eder. Diplomatik hediyeler, bazen iki taraf arasındaki barışın devamlılığını sağlarken, bazen tarafların birbirlerine karşı güçlerini göstermek, bazen de ekonomik, siyasi, kültürel yakınlaşmayı ve toplumlar arası ilişkilerin devamlılığını sağlamak gibi çeşitli amaçlara hizmet eder. Törenlerde Sultanlara sunulan hediyeler dönemin en gösterişli ve en nadide ürünlerinden oluşmaktaydı. Bu törenlere yönetim her biriminden temsilciler, padişaha bağlı olduklarını gösteren hediyeleriyle katılır; en büyük törenlerde ise yönetim kurumunun bütün üyeleri belirli hediyelerle hazır bulunurdu. Aslında hediye, statü olarak en üst mevkide bulunan padişahın etrafında onun kulu durumunda olan diğer üst rütbeli kişilerin sadakatlerini gösterdikleri yaygın adetlerden biridir. Böylece hediye alış-verişi ile padişah ve maiyeti arasında, bir tür bağımlılık ilişkisi kurulurdu. Paşalar ise padişaha gönderdiği hediyelerle kendi gücünü de meşrulaştırmış olurdu. Diğer taraftan paşalar da bey olan bölge valileriyle ilişkilerinde bu güven ve sadakati sağlamak için hiyerarşik olarak hediye alışverişinde bulunurdu. İktidara bağlı olan ya da onu temsil eden herkes hediye dağıtır ve kabul ederdi. Hediye vermeyi reddetmek ise itaatsizlik anlamına gelirdi.