Özel Tüketim Harcamalarının Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama

Sari, Sacit; Yıldırım, Kemal

doi:10.18037/ausbd.959238

Cited by 4 publications

(1 citation statement)

References 21 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Literatürde tüketimin belirleyicilerine yönelik olarak çoğu çalışmada gelir, faiz oranı ve enflasyon oranı değişkenlerine odaklanılmıştır (Kugler, 1985;Campbell & Mankiw, 1991;Jin, 1995;Hall et al, 1997;Saad, 2011, Apere, 2014Yamak vd., 2019;Sarı & Yıldırım, 2021). Ekonomilerin dışa açık hale gelmesiyle beraber önem kazanan döviz kuru oynaklığının tüketim üzerindeki etkisini inceleyen çalışma sayısı oldukça azdır.…”

Section: Literatürunclassified

Döviz Kuru Oynaklığı ve Hane Halkı Tüketim Harcamaları: Türkiye’den Kanıtlar

Koçak¹,

Kariş²

2023

Sosyoekonomi

View full text Add to dashboard Cite

Bu çalışmanın amacı 2003:Q1-2021:Q2 dönemi için Türkiye ekonomisinde döviz kuru oynaklığının reel tüketim harcamaları üzerine olan kısa ve uzun dönem etkilerini Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif (ARDL) sınır testi yaklaşımı kullanarak araştırmaktır. Çalışmada döviz kuru oynaklığı serisi için Otoregresif Koşullu Değişen Varyans (ARCH) modelinden elde edilen koşullu varyans değerleri kullanılmıştır. ARDL sınır testinden elde edilen sonuçlar, kısa dönemde reel kur oynaklığının reel tüketim harcamaları üzerinde bir etkisinin olmadığını, uzun dönemde reel kur oynaklığının reel tüketim harcamalarını negatif etkilediğini ortaya koymuştur. Bu bulgu, döviz kuru oynaklığının gayri safi yurt içi hasılanın bir diğer önemli kalemi olan tüketim harcamaları için de önemli bir bileşen olabileceğini göstermiştir.

show abstract

Section: Literatürunclassified

Döviz Kuru Oynaklığı ve Hane Halkı Tüketim Harcamaları: Türkiye’den Kanıtlar

Koçak¹,

Kariş²

2023

Sosyoekonomi

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

Küresel Fast-Food Restoranlarının Yerel Fast-Food Piyasaları Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği

DENİZ¹,

ABBASALİYEVA

2022

İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de faaliyet gösteren küresel fast-food markalarının hızlı-yemek sektöründeki payları ve pazar yoğunlaşmasındaki ağırlıkları göz önünde bulundurularak, ulusal fast food endüstrisindeki rekabet yapısını analiz etmeye çalışmaktır. Bu doğrultuda, küresel fast-food (hızlı-yemek) restoranlarının domine ettiği hamburger, pizza, sandviç vb. fast-food yiyeceklerin tüketildiği endüstride Türkiye’deki mevcut durum ele alınmıştır. Literatür taraması kısmında en sık kullanılan yoğunlaşma indekslerinden başlıcaları, N-Firma Yoğunlaşma Oranı (CRn), Herfindahl-Hirschman İndeksi, Entropy İndeksi (EI), Hannah-Kay İndeksi (HKI), Gini İndeksi (GI) gibi, yapılan örnek çalışmalar bağlamında incelenmiştir. Daha önce başka sektörlerde ve endüstri dallarında farklı indeksler kullanılarak yapılan benzer çalışmalardan örnekler sunulmuştur. Çalışmada sözü edilen sektördeki kısıtlı istatistiki veriler ışığında fast-food markalarının pazar yoğunlaşma oranları hesaplanmaya çalışılarak, endüstrideki rekabet ortamı ve piyasa yapısı analiz edilmeye çalışılmıştır. Genel itibariyle fast-food sektörü ve pazarın tamamı özelde Türkiye’de faaliyet gösteren dört büyük fast-food firması bir vaka çalışması olarak ele alınmıştır. İlk etapta fast-food kavramının ortaya çıkışı, dünya genelinde küresel fast-food markalarının gelişim süreci ve Türkiye’de fast-food piyasasına girişi tarihsel bakış açısıyla ele alınmıştır. Daha sonra pazara hakim ve en çok şube sayısına sahip dört büyük fast-food restoran zincirinin sahip olduğu pazar payı diğer fast-food markaları ve ürünlerinin pazar payları ile karşılaştırılarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Türkiye genelinde fast-food sektöründe gözlenen pazar yoğunlaşması ve rekabet yapısı literatürde kabul görmüş belli başlı indeksler kullanılarak yapılmak istenmiş ancak ulaşılabilen sınırlı veri ve yetersiz istatistiki data çalışmayı kısıtlamıştır. Bu bağlamda, sektördeki yoğunlaşma seviyeleri Firma Yoğunlaşma Oranı-CRn, Herfindahl-Hirschman indeksi kullanılarak Türkiye pazarında fast-food sektöründeki yoğunlaşma düzeyi analiz edilmeye çalışılmış, bu doğrultuda sektörde hızlı yemek hizmeti veren küresel restoran zincirlerinin pazarda sahip oldukları yüzdelik payları ve piyasadaki ağırlıkları kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda sözü edilen küresel markaların fast-food pazarındaki yoğunlaşma oranlarının yüksek düzeyde olduğu ve rekabet düzeyinin oligopol piyasasına yakın olduğu tespit edilmiştir. Bu süreç sonucunda Türkiye’de hamburger, pizza vb. fast-food yiyeceklerin tüketildiği pazarda tam rekabet piyasasından uzak oligopolistik bir pazar yapısının geliştiği görülmüştür. Küresel markaların gücü, tanınırlığı ve hızla pazara entegre olma kapasiteleri sayesinde Türkiye’de mevcut fast-food piyasasında giderek daha fazla pazar payına sahip oldukları, şube sayılarını ve coğrafi olarak yaygınlıklarını arttırdıkları tespit edilmiştir. Son yıllarda az sayıda küresel fast-food restoran zincirinin yüksek pazar konsantrasyon oranlarıyla Türkiye fast-food endüstrisinde oligopol bir piyasa yapısı meydana getirdiği gözlemlenmiştir. Özetle, az sayıda uluslararası fast-food markası yıllar içerisinde Türkiye’de sahip oldukları restoran sayılarını ve tüketim pastasından aldıkları paylarını artırarak, pazara hakim duruma gelmişlerdir. Bu da söz konusu sektörde oligopol piyasa yapısını beraberinde getirmiştir.

show abstract

Determinants of Household Consumption Expenditures in Turkey: Evidence from Autoregressive Distributed Lag Model

KITKIT,

GÜLCÜ

2024

Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

Davranışsal iktisat yaklaşımı ile tüketici davranışları incelendiğinde karar alma süreçlerinde psikolojik önyargıların varlığı bu alanda yapılan araştırmalar sonucunda görülmektedir. Geleneksel iktisada dayalı yaklaşımlar ve modellerin savunduğu rasyonalitenin aksine, karar alıcılar bilişsel önyargıları ile hareket ederek irrasyonel davranış sergileyebilmektedirler. Bu yaklaşım ile Neo-klasik İktisadın varsayımları tamamıyla reddedilmemekle birlikte bilişsel önyargıların dikkate alınması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda çalışmada giriş bölümünde davranışsal iktisat kavramına değinilmiş olup daha sonra literatürde yer alan çalışmalar incelenmiş ve tüketici güveni ve tüketim harcamaları ilişkisine değinilmiştir. Son olarak araştırmanın metodoloji kısmında bir zaman serisi analizi yapılarak değişkenler arasındaki eş bütünleşme ilişkisi ortaya konulmuştur. Veri seti olarak 2004Q1-2021Q3 dönemini kapsayan üçer aylık Zincirlenmiş hacim yöntemiyle hesaplanan GSYH ve yerleşik hane halklarının tüketimi, tüketici güven endeksi, tüketici fiyat endeksi verileri kullanılmıştır. Tüketim harcamalarının bağımlı değişken olduğu gelir, tüketici güven endeksi ve tüketici fiyat endeksi bağımsız değişkenler olarak modele eklenmiştir. Değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkinin belirlenmesi maksadıyla ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılarak incelenmiştir. Sonuç bölümünde davranışsal iktisat yaklaşımı perspektifinden tüketicinin güveninin tüketim harcamalarına olan etkisi analizden elde edilen bulgular ışığında değerlendirilmiştir. Ayrıca çalışmanın amacı doğrultusunda güven olgusuna yönelik tüketicilerin harcamalarındaki yerine vurgu yapılmıştır.

show abstract

Özel Tüketim Harcamalarının Belirleyicileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama

Cited by 4 publications

References 21 publications

Döviz Kuru Oynaklığı ve Hane Halkı Tüketim Harcamaları: Türkiye’den Kanıtlar

Döviz Kuru Oynaklığı ve Hane Halkı Tüketim Harcamaları: Türkiye’den Kanıtlar

Küresel Fast-Food Restoranlarının Yerel Fast-Food Piyasaları Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği

Determinants of Household Consumption Expenditures in Turkey: Evidence from Autoregressive Distributed Lag Model

Contact Info

Product

Resources

About