Odrodzenie kulturowe na postkolonialnym Tahiti. Przypadek unu R uch odnowy kulturowej w Polinezji Francuskiej -autonomicznym terytorium Francji, narodził się już w latach 70. XX w., inspirowany ideologiami emancypacyjnymi tamtych czasów. Wówczas miejscowi intelektualiści -głównie absolwenci protestanckich seminariów teologicznych oraz wydziałów lingwistyki, ogłosili powrót do wartości, historii i kultury Mā'ohi 1 wobec ich zdewaluowania i niszczenia na skutek kolonializmu i przemian społeczno-gospodarczych doby testów nuklearnych w latach 2 (Saura 2008(Saura , 1990Pambrun 2010). Jedna z głównych postaci tego ruchu, pastor, poeta i działacz Turo a Ra'apoto, tak diagnozował sytuację ówczesnych mieszkańców wysp:1 Osoba polinezyjskiego pochodzenia zamieszkująca tereny Polinezji Francuskiej. Nazwa ta wyłoniła się w dyskursach narodowotwórczych XX w. jako element wykraczający poza lokalne tożsamości mieszkańców identyfi kujących się z poszczególnymi wyspami czy archipelagami w kierunku budowania szerszej wspólnoty Mā'ohi.2 Otwarcie tzw. Centre d'expérimentation du Pacifi que (Centrum Eksperymentalne na Pacyfi ku), którego głównym zadaniem było testowanie broni jądrowej w archipelagu Tuamotu, miało kardynalny wpływ na zmiany gospodarczo-społeczne na wyspach. Spowodowało napływ państwowego kapitału związanego z obsługą działań militarnych, a co za tym idzie, pojawienie się nowego zatrudnienia w wojsku oraz usługach dla baz wojskowych i żołnierzy. To całkowicie zmieniło dotychczas samowystarczalną gospodarkę wyspiarzy na tę rynkową, opartą na płatnej pracy. Wybudowane na potrzeby wojskowe i cywilne międzynarodowe lotnisko w Faa'a otworzyło też wrota masowej turystyce. Poszukujący posad mieszkańcy Polinezji Francuskiej zaczęli migrować z tzw. wysp zewnętrznych do centrum administracyjnego na Tahiti. Ta wyspa podlegała coraz większej urbanizacji. Dziś zamieszkuje tutaj większość populacji pięciu archipelagów. Okres prób nuklearnych wiąże się też z dużym napływem importowanych dóbr, żywności i energii, od których wyspy pozostają nadal uzależnione. Koszty importu znacznie przewyższyły PKB, jakie może samodzielnie wyprodukować terytorium. Było to możliwe na skutek wytworzenia tzw. sztucznej gospodarki, która w rezultacie uzależniła wyspy od subsydiów z metropolii. W końcu można mówić również o zmianie "stylu życia" wyspiarzy na "zachodni", co łączy się z wkraczaniem w konsumpcjonizm (Saura 2008(Saura , 1990Pambrun 2010;Robineau 1984).