Parkinson Hastalığının Derecesi ile Yürüyüş Değişkenliği Arasındaki İlişkinin Bulanık Tekrarlılık Grafiğine Göre Araştırılması

Abstract

Öz Parkinson hastalığı (PH) beyindeki ilerleyici nöron kaybıyla ilgili olup milyonlarca insanın hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. PH'nin tanısı genellikle radyonüklid pozitron yayınlayıcı tomografi veya tek foton emisyonlu bilgisayarlı tomografi gibi bazı klinik testler kullanılarak dopaminerjik nöronlardaki düşüşün belirlenmesine dayanır. Bununla beraber hastalığa uzaktan tanı koyulabilmesine yönelik çeşitli çalışmalarda literatürde yer almaktadır. PH'yi engelleyen veya iyileştiren bir tedavi yöntemi olmamakla birlikte hastalığın çeşitli belirtilerine yönelik kısmi tedaviler uygulanmaktadır. Motor ve motor olmayan belirtiler arasında titreme, sertlik, postüral dengesizlik, depresyon ve kaygı gibi çeşitli faktörler vardır. Bu çeşitli belirtilerle birlikte Parkinson hastalarının yürüyüş değişkenliği gösterdikleri saptanmıştır. Bu çalışmada Parkinson hastalarının yürüyüş verileri incelenerek, PH'nin derecesi ile yürüyüş değişkenliği arasındaki ilişki ortaya konmuştur. Yürüyüş sinyalleri tek boyutlu sinyaller şeklinde olup bu veriler bulanık tekrarlılık grafiği yöntemi ile görselleştirilmiştir. Bulanık tekrarlılık grafiği ile zaman serisi şeklindeki sinyaller dokusal bilgiler içeren resme dönüştürülmüştür. Görselleştirilen verilerde gri seviyeli eş-zamanlılık matrisi kullanılarak otokorelasyon, kontrast, korelasyon, küme önceliği, küme gölgesi, benzeşmezlik, enerji, entropi, homojenlik ve maksimum olasılık parametreleri hesaplanmıştır. Hesaplanan parametrelerin PH değerleme ölçekleri olan Hoehn&Yahr, UPDRS ve MDS-UPDRS ile ilişkisi araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre otokorelasyon, küme önceliği, enerji, entropi, ve maksimum olasılık parametreleri tüm değerleme ölçekleri ile korele olduğu saptanmıştır. Bunlardan entropi pozitif korelasyon gösterirken, diğerleri negatif korelasyona sahiptir. Korelasyon ve küme gölgesi parametrelerinin ise üç değerleme ölçeği ile de ilişkisi olmadığı belirlenmiştir. Hoehn&Yahr değerleme ölçeğinin diğer ölçeklere göre genel anlamda daha yüksek sonuçlar ortaya koyması ayırt ediciliğinin daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın yenilikçi yanı yürüyüş değişkenliği ile PH'nin derecesi arasındaki ilişkinin hesaplamalı yöntemlerle ortaya konmasıdır.