Peyzaj Tasarim Mekanlarini Anlamlandirma Süreci̇: İzmi̇r Konak Meydani Ve Çevresi̇ni̇n Göstergebi̇li̇msel Anali̇zi̇

Abstract

Toplumun duygu, düşünce ve eğilimlerinin sonucunda oluşan yapısal çevre, bu esinlenmelerin izlerini sunarak, mekanın kullanıcıları hakkında çeşitli bilgileri vermektedir. Kentler ise, kolektif bir belleğin ürünü olarak, farklı deneyimlerin ve zamansal değişimlerin yansıdığı kamusal alanlardır. Dinamik bağlantılar sonucunda insan mekanı şekillendirirken kendisi de mekandan şekillenir. Toplumsal faaliyetlere ev sahipliği yapan kamusal mekanlar, imgesel bütünlüğü olan, kullanıcılarına sosyo-psikolojik ve sosyo-kültürel anlamlar sunan mekanlardır. Kamusal alanların en önemlilerinden biri de kentin kimliğini karakterize eden, bir nevi kentin hikayesini anlatan meydanlardır. Bu nedenle meydanları mekansal olarak tanımlayabilmek, hikayesini ve ruhunu anlayarak anlamlandırabilmek, toplumsal tarih ve kent kimliği açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Bu anlamlandırma sürecinde en çok kullanılan yöntemlerden biri göstergebilim yaklaşımıyla yapılan analizlerdir. Göstergebilimsel analizler, analizi yapılacak herhangi bir öğeyi, mimari çalışmalarda, mekanı ve mekanı oluşturan unsurları kitleler tarafından doğrudan algılandığı biçimsellikleri ve ifadeleriyle düzanlamlarda tanımlarken, yaptığı çağrışımlar ve oluşturduğu imgelerle yananlamlarla değerlendirmektedir. Bu nedenle göstergebilimde düzanlam toplumsal, yananlam özneldir, topluluklara ve kültürlere göre değişkenlik gösterir. Göstergebilim, bir kentin, bir mekanın ya da mimari bir ürünün metin gibi okunarak analiz edilmesini sağlar. Bu bağlamda mimari çevrenin okunmasında bireye öğrenme, çözme, değerlendirme ve etkin bir iletişim sağlama noktasında yöntemli bir yaklaşım sunarken, peyzaj mimarlığı çalışmalarında da peyzaj analizleri ve peyzaj tasarımlarınım anlamlandırılmasında kullanıldığında oldukça verimli bir yaklaşım sağlar. Çalışmada, İzmir kentinin simgesel mekanlarından biri olan ve kent simgelerini barındıran İzmir Konak Meydanı ve çevresi göstergebilim yaklaşımıyla analiz edilerek değerlendirilmiştir. Değerlendirmede, mekanı oluşturan seçilmiş öğeler, düzanlam ve yananlam yaklaşımıyla irdelenerek, mekanın kurgusu ve anlamı irdelenmiş, elde edilen veriler, mekanın ana tasarım temalarıyla irdelenerek, tasarımın ve mekansal kurgunun verimliliği sorgulanmıştır.