Pi̇yasa Ni̇teli̇kleri̇ İle Elektri̇k Ve Türki̇ye’ni̇n Serbestleşme Süreci̇

Abstract

Son günlerin ekonomik konjonktürü elektriği ve serbestleşen piyasalarını tekrar ilgi odağı haline getirmiştir. Serbestleşme süreci öncesinde görünür olmayan kendine has özellikleri ile elektrik, farklı bir piyasa yapısını gerektirmektedir. Ayrıca, piyasa tasarımları ayrışabilmektedir. Bu çalışma, nitelikleri ve tedarik zincirine odaklanarak Türkiye Piyasası özelinde elektrik piyasalarının yapısını ve ticaretin büyük kısmının gerçekleştiği spot piyasaları ele almaktadır. Türkiye Piyasası, uzun bir zamana yayılan, ihtiyatlı bir yaklaşımla ve genel itibariyle Avrupa’nın yapılanma biçimini benimseyerek serbestleşme yolunda önemli merhale katetmiştir. Marjinal fiyatlandırmanın geçerli olduğu Gün Öncesi Piyasası, katılımcıları tarafından kabul görmüş ve hacimde ikili anlaşmalar piyasasını aşarak beklenen kısa vadeli fiyat sinyali sağlama görevini yerine getirir hale gelmiştir. Diğer yandan, gelişmiş piyasaları takiben devreye alınan, piyasa katılımcılarına ilave dengeleme fırsatı sunan Gün İçi Piyasası da serbestleşme sürecini perçinlemiştir. Ancak, literatürde tartışılageldiği gibi serbestleşmeden beklenen hedeflere henüz ulaşılamamıştır. Sürecin “yeniden düzenleme” biçiminde inkıtalarla ilerleyeceği öngörülmektedir. Bu bağlamda düzenleyici, sistem/piyasa işletmecisinin açmazları öne çıkarılmaktadır.