Yolsuzluk; Dünya Bankası
tarafından kamu gücünün özel çıkarlar için kötüye kullanılması olarak
tanımlanırken; Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesi'nde, emanet
edilmiş olan yetkinin, kamusal ve özel çıkarları zedeleyecek şekilde her türlü kötüye
kullanımı şeklinde tanımlanmaktadır. Yolsuzluk; sosyal, yönetsel, ekonomik ve
siyasi birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmekte olup günümüzde her
ülkenin karşı karşıya kaldığı bir sorun haline gelmiştir. Yolsuzluk algı endeksine yönelik
olarak yapılmış olan çalışmalarda, endeksin sosyal ve ekonomik yapıyı etkileyen
birçok değişken ile ilişkili olduğu tespit edilmekle birlikte; ilişkinin boyutu
ve yönü konusunda literatürde pek çok farklı görüş bulunmaktadır. Nitekim
ülkelerin yolsuzluk düzeyleri, sahip oldukları ekonomik ve sosyal yapıya göre
farklılaşmaktadır. Bu bağlamda yolsuzluk algı endeksinin, esasen ülkelerin
gelişmişlik düzeyleri ile yakından ilgili olduğu düşünüldüğünden; çalışmada,
gelişmişlik düzeylerini temsil eden çeşitli değişkenlerin yolsuzluk algı
endeksi üzerindeki etkisi ölçülmeye çalışılmıştır.
Çalışmada, yolsuzluk algı endeksi
ile gelişmişlik endeksleri arasındaki ilişkiyi ölçmek için 120 ülkeye ait
veriler Dünya Bankası tarafından yapılan sınıflandırmaya göre düşük, orta ve yüksek
gelirli ülkeler olmak üzere üç gruba ayrılarak incelenmiş ve 2007-2016 dönemini
kapsayacak şekilde panel veri analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Ülkelerin
sosyoekonomik gelişmişliğini ifade ettiği düşünülen değişkenler olarak ekonomik
gelişmişlik, yönetişim, eğitim düzeyi, politik istikrar ve sosyal sermaye
endeksi ele alınmıştır. Analiz sonuçlarında; toplum yapısını belirleyen
sosyoekonomik unsurların yolsuzluk algı endeksi üzerinde önemli düzeyde etkisi
olduğu tespit edilmiştir.