W artykule przedstawiono stan wiedzy i techniki w zakresie szlifowania superstopów niklu. Główny nacisk położono na zjawisko adhezji oraz na defekty szlifierskie jakie towarzyszą obróbce tego typu materiałów. Opisano również metody przeciwdziałania tym niepożądanym zjawiskom potwierdzone własnymi badaniami.SŁOWA KLUCZOWE: szlifowanie, adhezja, defekty szlifierskie, impregnacja, superstopy niklu This article describes the state of the art. In grindability of the sickle-based alloys. The main objective of this article is to describe two typical phenomena like adhesion wear and grinding defects in the process of grinding. The methods to counteract of this phenomena concurred with own research were also described. KEYWORDS: grinding, adhesion wear, grinding defects, treatment, nickel-base superalloys
WprowadzenieNikiel jest pierwiastkiem z 10 grupy układu okresowego, oznaczony symbolem Ni, o liczbie atomowej 28 i masie molowej 58,6934 g·mol -1 . Metal ten nie wykazuje alotropii, krystalizuje w sieci regularnej ściennie centrowanej A1 o parametrze a= 0,3516 nm, co powoduje, że obróbkę plastyczną niklu można przeprowadzać na zimno, jak i na gorąco. Według poradnika fizykochemicznego [1] temperatura topnienia niklu TT wynosi 1453°C a temperatura wrzenia TW wynosi 2732°C. Gęstość Ni mierzona w temperaturze 20°C wynosi 8,902 g·cm -3 a twardość 64 HV [2].Nikiel jest ferromagnetykiem, jego temperatura Curie wynosi 358°C. Wytrzymałość na rozciąganie w stanie zmięk-czonym wynosi Rm = 450 MPa a wydłużenie A = 45%, natomiast w stanie odkształconym na zimno z 50% stopniem zgniotu odpowiednio: Rm = 750 MPa i A = 3%. Dobre wła-sności mechaniczne zachowuje w podwyższonej temperaturze, tj. do około 500°C [2].Zanieczyszczenia w postaci siarki, węgla czy tlenu pogarszają własności niklu. Kobalt, żelazo, krzem oraz miedź, tworzące z niklem roztwory stałe, nie wpływają znacząco na zmianę własności niklu, przyczyniają się głownie do zwięk-szenia jego rezystywności. Zanieczyszczenia Bi, Pb, Se, tworzące niskotopliwe eutektyki, znacznie wpływają na cią-gliwość niklu, zmniejszając ją, natomiast As, Sb, Cd i P tworzą z niklem twarde i kruche fazy, które obniżają własno-ści mechaniczne [2].Nikiel wykazuje odporność na korozję atmosferyczną oraz w środowisku wody morskiej, wód mineralnych i kwasów organicznych, nie jest odporny natomiast na działanie kwasu azotowego (V) i ortofosforowego (V) oraz związków siarki [2]. Na początku XX wieku odkryto grupę stali o specjalnych właściwościach fizykochemicznych odpornych na korozję i opatentowano pod nazwą stali nierdzewnej, gdzie w niektórych odmianach dodatek w postaci niklu odgrywał i odgrywa do dnia dzisiejszego znaczącą rolę. Stopy na bazie niklu odznaczają się bardzo dobrą odpornością na korozję i wysokie temperatury co pozwoliło na wykorzystanie ich w inżynierii chemicznej do produkcji reaktorów chemicznych czy w przemyśle lotniczym do produkcji silników odrzutowych. Dzięki swoim właściwościom zapotrzebowanie na nikiel stale wzrasta. Stanowi on cenny dodatek stopowy stali oraz osnowę licznych ...