Pozytywne zmiany w percepcji matek dzieci z niepełnosprawnością - struktura i uwarunkowania

Abstract

Pozytywne zmiany w percepcji matek dzieci z niepe³nosprawnooeci¹-struktura i uwarunkowania W artykule przedstawiono wyniki badañ w³asnych pooewiêconych wzrostowi potraumatycznemu matek dzieci z niepe³nosprawnooeci¹. W toku analiz okreoelono strukturê tego wzrostu w jego podstawowych obszarach, jak zmiany w percepcji siebie, relacjach z innymi, docenianiu ¿ycia i w sferze duchowej. Zweryfikowano ponadto zale¿nooeci miêdzy wzrostem (w zakresie ogólnym oraz obszarach szczegó³owych) a zmienn¹ zaanga¿owania w proces osobistego wzrastania, obej-muj¹c¹ komponenty w postaci pewnooeci siebie w dokonywaniu zmian, planowanie i realizowanie celów, d¹¿enie do równowagi ¿yciowej, poszukiwanie nowych mo¿liwooeci. Analizuj¹c charakter relacji miêdzy wzrostem a jego inicjowaniem (zaanga¿owaniem) poddano weryfikacji udzia³ zmiennych moderuj¹cych-nadziei podstawowej oraz poczucia w³asnej skutecznooeci. Badania zrealizowano z udzia³em 102 matek dzieci z niepe³nosprawnooeci¹ intelektualn¹, zaburzeniami ze spektrum autyzmu 1 oraz z niepe³nosprawnooeci¹ ruchow¹. Wykorzystano nastêpuj¹ce narzêdzia: The Post-traumatic Growth Inventory, Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12, Skalê Uogólnionej W³asnej Skutecznooeci Skalê Zaanga¿owania w Proces Osobistego Wzrastania. Wykazano istotne dodatnie powi¹zania zmiennej wzrostu w jego wymiarze ogólnym oraz niektórych obszarach z wybranymi wskaŸnikami zaanga¿owania, ponadto predykcyjny udzia³ niektórych wskaŸników zaanga¿owania w wyznaczaniu procesu wzrostu. Potwierdzono mode-ruj¹c¹ rolê nadziei podstawowej oraz poczucia w³asnej skutecznooeci w ustalaniu relacji miêdzy zaanga¿owaniem w proces osobistego wzrastania a pozytywnymi zmianami u matek dzieci z nie-pe³nosprawnooeci¹. S³owa kluczowe: wzrost potraumatyczny, matki dzieci z niepe³nosprawnooeci¹, zaanga¿owanie w proces wzrastania/ inicjowanie wzrostu, nadzieja podstawowa, poczucie w³asnej skutecznooeci Positive changes in perception of mothers of children with disability-structure and determinants The article presents the results of own research on posttraumatic growth of mothers of children with disabilities. In the analyzes, the structure of this growth was defined in its basic areas, such as changes in self-perception, relationships with others, appreciation of life and the spiritual changes. Also checked the relationship between growth (in the general and specific areas) and the involvement in the growth process, including confidence in making changes, planning and 1 Termin stosowany zgodnie z obowi¹zuj¹cymi ustaleniami APA (DSM-5, 2013). realizing goals, striving for life balance, searching for new opportunities. Analyzing the character of the relationship between growth and growth initiative (involvement), the moderating variables-basic hope and self-efficacy were examined. 102 mothers of children with intellectual disability, autism spectrum disorders and with mobility impairment participated in the research. The following tools were used: The Post-traumatic Growth Inventory, Kwestionariusz Nadziei Podstawowej BHI-12, Skala Uogólnione...