Pracownik czy przedsiębiorca? Teoria wyboru zajęcia zawodowego w wyjaśnianiu decyzji o formie aktywności zawodowej

Abstract

Streszczenie Teoria wyboru zajęcia zawodowego zakłada, że dana osoba może wybrać formę aktywności zawodowej pomiędzy byciem przedsiębiorcą a pracownikiem najemnym. Zgodnie z ujęciem neoklasycznym, wskazuje się na korzyści i koszty każdego z wyborów. Korzyścią dla pracownika jest uzyskanie wynagrodzenia za pracę pozbawione ryzyka, a dla przedsiębiorcyzysk przedsiębiorczy obarczony ryzykiem niepowodzenia. Natomiast kosztami są koszty zaangażowania kapitału ludzkiego przy obu wyborach, zaś w przypadku przedsiębiorców również koszt kapitału finansowego i społecznego. Postrzeganie tych korzyści i kosztów jest uzależnione od wewnętrznych motywacji, takich jak np. skłonność do ryzyka, oraz od czynników zewnętrznych, jak choćby sytuacja na rynku pracy. Ostateczny wybór jest dyktowany dążeniem do maksymalizacji różnicy między korzyściami i kosztami. Osoby, które postrzegają ryzykowny zysk przedsiębiorczy jako bardziej prawdopodobnie wyższy niż wynagrodzenie, decydują o wejściu do przedsiębiorczości. W przeciwnym wypadku zostają pracownikami.Słowa kluczowe: przedsiębiorca, teoria wyboru zajęcia zawodowego, ekonomia neoklasyczna. Summary Theory of occupational choice assumes that a given person can choose the form of professional activity between being an entrepreneur and paid employee. According to the neoclassical attitude, each choice is connected with benefits and costs. Employee gets risky-free salary while an entrepreneur earns entrepreneurial profit characterized by risk of failure. Costs of human capital are costs of both forms while entrepreneurs also bear costs of financial capital and social capital. Perception of those benefits and costs depend on internal motivation such as for example the propensity towards risk and external factors as for example labour market situation. The final occupational choice depends on the pursuance of maximization of difference between benefits and costs. Persons who perceive risky entrepreneurial profit as likely higher than salary decide to enter to entrepreneurship. In another case, they decide to become paid employees.