TÓM TẮTNghiên cứu này tối ưu hóa độ nhám bề mặt (Ra) và Tốc độ loại bỏ vật liệu (MRR) trong quy trình tiện thép không gỉ AISI 420 bằng cách sử dụng Mạng thần kinh nhân tạo (ANN) và Thuật toán di truyền sắp xếp không chi phối II (NSGA-II). Mô hình ANN được huấn luyện bằng cách sử dụng 22 điểm dữ liệu, và 7 điểm dữ liệu khác được sử dụng để kiểm chứng. Mô hình ANN thể hiện hiệu suất dự đoán tốt, với hệ số xác định (R 2 ) trên 0,95 cho cả dự đoán Ra và MRR. Từ mô hình phát triển, kỹ thuật SHApley Additive exPlanations (SHAP) được sử dụng để diễn giải mô hình ANN và xác định các tham số đầu vào có ảnh hưởng nhất đến các dự đoán. Trong số các yếu tố ảnh hưởng đến Ra, tốc độ tiến dao thể hiện là quan trọng nhất, tiếp theo là độ sâu cắt, tốc độ cắt và bán kính mũi dao. Tích hợp ANN và NSGA-II cho phép tối ưu hóa hiệu quả, đưa ra 50 giải pháp Pareto cho Ra (0,414 đến 0,942µm) và MRR (5,546 đến 15,577cm 3 /phút). Những lời giải số tối ưu này giúp lựa chọn các thông số cắt tối ưu và chứng minh tiềm năng của ANN và các thuật toán tối ưu hóa để tăng cường hiệu quả quy trình gia công. Các nghiên cứu trong tương lai có thể khám phá các ứng dụng rộng hơn và xem xét các yếu tố bổ sung để cải thiện độ chính xác của việc tối ưu hóa.