Profesyonel Futbol Müsabakalarında Erken Ofansif Oyuncu Değişikliğinin Müsabaka Sonucu ve Oyuncu Psikolojisi Üzerine Etkilerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, profesyonel futbol müsabakalarında erken ofansif oyuncu değişikliğinin müsabaka sonucu ve oyuncu psikolojisi üzerine etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın yöntemi, nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı eş zamanlı karma yöntemler araştırması desenidir. Nicel kısımda, TFF 1. Lig’de 2017-2018 ve 2018-2019 sezonlarındaki toplam 612 maçta, takımların beraberlik veya mağlubiyet esnasında, erken evrede (ilk devre içerisinde ve devre arasında) gerçekleştirdikleri 345 ofansif oyuncu değişikliği incelenmiştir. Nitel kısımda; aynı sezonlarda, beraberlik veya mağlubiyet durumlarında erken evre ofansif oyuncu değişikliği gerçekleştiren dört teknik direktör, oyuna giren dört ofansif oyuncu ve oyundan çıkan dört oyuncu ile görüşülmüştür. Nicel kısmın verilerinin istatistiksel analizinde ki-kare testi kullanılmış, nitel kısımda ise ‘Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu’ verilerinin içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda, teknik direktörler gerçekleştirdikleri erken evre ofansif oyuncu değişikliklerini genel olarak maçın skoru ile ilişkilendirmiş ve ofansif oyuncuların oyuna dahil edilmesini skor üretebilme çabası olarak görmüşlerdir. Ancak ilgili sezonlarda beraberlik veya mağlubiyet durumlarında gerçekleştirilen oyuncu değişikleri sonrasında, oyuncuların %15,07’sinin katkı (gol ve/veya asist) sağladığı, %84,93’ünün ise katkı sağlamadığı belirlenmiştir. Oyuna giren ofansif oyuncular ideal performanslarını olumsuz yönde etkileyen faktörleri; motivasyon eksikliği, konsantre olamama, hissedilen baskı, yetersiz ısınma, oyunun temposuna uyum sağlayamama olarak ifade etmişlerdir. Bununla birlikte, oyuna giren ofansif oyuncuların katkı sağladığı müsabakalarda takımın puan kazanmasının, katkı sağlamadığı müsabakalarda ise takımın aldığı puanda bir değişiklik olmamasının anlamlı düzeyde yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0,05). Erken evre ofansif oyuncu değişiklikleri ile oyundan çıkartılan oyuncular ise hem psikolojik hem de sosyal olarak olumsuzluklarla karşılaştıklarını ifade etmektedirler. Özellikle ilk devre içerisinde oyundan çıkarılmak, oyuncular tarafından daha kötü olarak tanımlanmıştır. Ayrıca oyundan çıkan oyuncular; özgüven kaybı, kendini değersiz hissetme, teknik direktörüne olan güven kaybı, hata yapmaktan korkmak, sorumluluk almaktan kaçınmak, aynı değişikliğe tekrar maruz kalma kaygısı ve odaklanamama gibi nedenlerle, değişikliğe uğradıkları maçtan sonraki antrenmanlarda ve gelecek müsabakalarda performanslarının olumsuz yönde etkilendiğini belirtmişlerdir. Sonuç olarak, erken evre ofansif oyuncu değişikliklerinin gerek müsabaka sonucu gerekse oyuncular üzerindeki çok boyutlu etkileri göz önüne alındığında, teknik direktörlerin bu tarz değişiklikleri yalnızca skor odaklı değil farklı yönleriyle de değerlendirerek gerçekleştirmesinin daha yararlı olabileceği düşünülmektedir.