StreszczenieKobiety chętnie sięgają po alternatywne terapie w łagodzeniu objawów menopauzalnych. Wynika to często z obawy o skutki uboczne terapii hormonalnej lub z przeciwwskazań do jej stosowania. Lekami o udowodnionej skuteczności są preparaty z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (selective serotonin reuptake inhibitor -SSRI) i noradrenaliny oraz gabapentyna. Zmiana stylu życia i wysiłek fizyczny wspomagają leczenie farmakologiczne. Metody niekonwencjonalne, tj. joga, relaksacja, akupunktura, wymagają dużych badań z randomizacją w celu oceny ich wpływu na objawy menopauzalne.Słowa kluczowe: menopauza, gabapentyna, fitoestrogeny, soja, preparaty ziołowe, aktywność fizyczna.
SummaryWomen often use non-hormonal therapy in management of menopause symptoms because safety of hormonal therapies is controversial. Antidepressant agents such as venlafaxine reduce hot flashes. Also gabapentin is effective in reducing hot flashes. Lifestyle changes and exercise can be useful as auxiliary management of vasomotor symptoms. Non-pharmacological therapy such as yoga, relaxation, acupuncture need to be evaluated in large randomized placebo-controlled trials.Key words: menopause, gabapentin, phytoestrogens, soy, herbal remedies, exercise.Czy istnieje skuteczna alternatywa dla terapii hormonalnej w leczeniu objawów menopauzalnych?
WstępObjawy menopauzalne i związane z nimi pogorszenie jakości życia są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentek do lekarza. Szacuje się, że w okresie okołomenopauzalnym u 80% kobiet wystę-pują uderzenia gorąca i poty nocne [1]. Wśród badanych kobiet 7-9% podaje obecność bardzo uciążliwych objawów wazomotorycznych w postaci silnych uderzeń gorąca (7 i więcej epizodów w ciągu doby) [2]. Najskuteczniejszą formą leczenia objawów menopauzalnych jest niewątpliwie terapia hormonalna (hormonal therapy -HT) [3][4][5]. W świetle obecnej wiedzy głównymi wskazaniami do jej zastosowania są umiarkowane i silne objawy naczynioruchowe, atrofia urogenitalna, pogorszenie jakości życia oraz profilaktyka osteoporozy u pacjentek z przedwczesną menopauzą. Znajomość aktualnych wskazań i zagrożeń, jakie niesie ze sobą HT, jest niezbędne do bezpiecznego stosowania terapii w codziennej praktyce lekarskiej. Przed jej rozpoczęciem należy poinformować pacjentkę o korzyściach i ryzyku zastosowania leczenia hormonalnego i przedstawić alternatywne możliwości terapeutyczne. Kobiety cenią sobie możliwość wyboru między HT a niekonwencjonalnymi metodami terapii. Wyniki badań Women's Health Initiative (WHI) opublikowane w 2002 i 2004 r. oraz badania Milion Women Study (MWS) donosiły o zwiększonym ryzyku działań niepożądanych takich jak choroba niedokrwienna serca, udary mózgu, powikłania zakrzepowo-zatorowe, rak sutka [6][7][8]. Pomimo szerokiej krytyki dotyczącej sposobu przeprowadzonych badań, dawek, wieku i statusu menopauzalnego kobiet rozpoczynają-cych HT, szum medialny częściowo zniechęcił pacjentki do tej formy leczenia. Wiele kobiet sięga po niekonwencjonalne metody, w tym terapie ziołowe...