Reklamcilikta Yapay Zeka: Hedefleme Ve Ki̇şi̇selleşti̇rmeye Yöneli̇k Bi̇bli̇yometri̇k Anali̇z*

Abstract

Son yıllarda yapay zeka (Artifical Intellegence-AI) ve uygulamalarının kullanımı yaygınlaşmakta ve gelişimini her geçen gün artırarak sürdürmektedir. Yapay zeka ve uygulamalarının gelişimine bağlı olarak reklamcılık alanında kullanılması tüketici içgörülerini yakalama, medya planlama ve satın alma, reklamın etkinliğini ölçme, yeni reklamların tasarlanması, hedef kitleye ulaşma ve kişiselleştirme açısından kolaylıklar sağlamaktadır. Hedef kitleye ulaşmada yapay zeka, elde ettiği verileri derinlemesine analiz ederek tüketici davranışlarını, demografik bilgileri, çevresel faktörleri analiz eder ve reklamcıların hedef kitleyi daha iyi anlamalarına yardımcı olmaktadır. Tüketicinin özelliklerini, ilgi alanlarını ve davranışlarını bilmek, reklamverenin en uygun ürün veya hizmet ile tüketicinin karşısına çıkmasına olanak tanır. Müşteri yolculuğunun kişiselleştirilmesinde ise yapay zeka algoritmaları reklam ögelerini analiz ederek tüketicinin ilgisine göre sunduğu ürün veya hizmet ile etkileşimi en üst seviyeye çıkarmayı hedeflemektedir. Yapay zekanın hedefleme ve kişiselleştirme ile reklamcılığı yeniden şekillendirdiği, doğru hedef kitleye doğru mesajı doğru zamanda iletmede önemli katkılar sağladığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, literatürde son 10 yılda (2014-2024) yapay zekanın reklamcılık alanında kullanılmasına yönelik hedefleme ve kişiselleştirmeyi içeren makalelerin bibliyometrik çerçevede analiz edilmesi ve reklamcılık alanındaki gelişiminin haritalandırılması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda belirlenen anahtar kelimeler ve çeşitli eleme kriterleri uygulanarak Web of Science ve Scopus veri tabanlarında toplam 790 makaleye ulaşılmıştır. Yapılan analizler sonucu 2014 yılında konu ile ilgili makale sayısının 4 olduğu, 2019 yılında bu sayının 24’e ulaştığı ve 2024 yılına gelindiğinde ise 201 makalenin yayınlandığı tespit edilmiştir. Makalelerin yıllık büyüme oranının ise %52,27 olduğu görülmektedir. Bu çalışma, alandaki yayın eğilimlerimin tespit ederek gelecek çalışmalar için araştırmacılara ipuçları sunmaktadır.