Relationship between Spiritual Counseling and Humanistic Psychology

Abstract

Tarihsel olarak Orta Çağdan beri uygulanmakta olan manevi danışmanlık, bireyin psikolojik iyilik halinin devam ettirilmesi sürecinde manevi yöne vurgu yaparak alternatif çözüm yolları sunmaktadır. Bu konuda ilk çalışmalar, İslam dışındaki dinlerde ve özellikle Hıristiyanlıkta başladığı için bu dinlerle ilgili kültürel özellikleri de yansıtmaktadır. Ülkemizde son yıllarda gelişmeye başlayan manevi danışmanlık için toplumumuzun din ve kültür anlayışıyla uyumlu modellere ihtiyaç vardır. Manevi danışmanlık; sıcak, samimi ve güven içeren bir danışmanlık sürecidir ve benzer özellikler, varoluşsal kaygılara ve insanın anlam arayışına dayanan hümanist psikoloji yaklaşımında da görülmektedir. Bu ikisi arasında, bazılarının içeriklerinde benzerlikler bazılarında da farklılıklar görülmesine rağmen kavramsal olarak örtüşmektedir. Ortak unsurlarının ortaya çıkarılabilmesi amacıyla her iki danışmanlık alanı; özellikleri, tarihsel gelişimleri, vurguladıkları alanlar ve çeşitleri açısından ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Böylece çalışmanın amacını, danışanı merkeze alan ve koşulsuz kabul gösteren hümanistik psikolojinin Müslümanlık inancı temelindeki manevi danışmanlıkla bağlarının incelenmesi oluşturmuştur. Literatürde, çeşitli psikolojik kuram ve ekollerle bağlantısı incelenen manevi danışmanlık kuramının, kişi merkezli danışmanlık sürecine odaklanan hümanist psikoloji yaklaşımları ile karşılaştırmalı olarak incelendiği bir çalışmanın olmaması, bu çalışmanın gerekçesini oluşturmuştur. Çalışmada kavramların farklı yönlerinin incelendiği, değerlendirildiği, literatür kaynaklarının derlendiği çalışma usulü takip edilmiş olup konu derinliğinin anlaşılması bakımından geçmiş-şimdi-gelecek arasındaki bağlantıların ve çıkarımların yapılmasında ve aktarılmasında etkili bir model olan hermenötik tarama modeli kullanılmıştır. Manevi danışmanlık ve hümanistik psikoloji yaklaşımlarının benzerlik ve farklılıklarının ele alındığı sonuç bölümünde ise hem isimleri hem de içerikleri açısından benzerlikler bulunan konular şunlardır: Koşulsuz olumlu kabul, insanın önemi, iyilik hali ve anlam arayışı. İsimleri örtüşmekle birlikte içeriklerinin göreceli olarak farklı olduğu konular ise şöyledir: İnsanın özgürlüğü ve özgür irade, ahlak ve sorumluluk, kötülük, dogma ve diyalektik bakış. Sonuç olarak, her iki danışmanlık yaklaşımının da insan unsuruna ve manevi ögelere odaklanmış olmaları nedeniyle kültürümüzle de uyumlu görülen hümanistik psikoloji yaklaşımlarındaki yapılandırılmış danışmanlık süreçlerinin manevi danışmanlık görüşmelerinde kullanılması, danışanlar için yararlı ve süreçler açısından kolaylaştırıcı olacağı öngörülmektedir.