Endometriyoz ve/veya endometriyomanın tedavi yöntemleri günümüzde çok fazla tartışılmaktadır. Bu çalışmada amacımız; endometriyoz ve/veya endometriyomanın kliniğimizde uygulanan laparoskopi, laparotomi, kombine (cerrahi+medikal) tedavi yöntemlerini; postoperatif gebelik, ağrı, nüks ve CA-125 düzeyini takip ederek literatür eşliğinde karşılaştırmaktır. G Ge er re eç ç v ve e Y Yö ön nt te em ml le er r: : Çalışmaya, Haziran 2006-Haziran 2008 tarihleri arasında Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Ana Bilim Dalı'na kronik pelvik ağrı, infertilite ve endometriyoma nedeni ile başvuran ve intraoperatif endometriyoz ve/veya endometriyoma tespit edilen 69 hasta dâhil edildi. Veriler retrospektif hastane kayıtları incelenerek elde edildi. Hastaların tedavi öncesi ve tedavi sonrası ağrı ve infertilite öyküleri, CA-125, CA 15-3, CA 19,9 ve ultrasonografik bulguları kaydedildi. Bu hastalara kliniğimizde uygulanan tedaviler de kaydedildi. Tedavi öncesi infertilite anamnezi mevcut olan hasta grubunda tedavi sonrası gebelik oluşanlar ve oluşmayanlar sayısal olarak tespit edildi. Gebelik oluşanlardan spontan, ovülasyon indüksiyonu ve in vitro fertilizasyon (IVF) ile gebelik oluşanlar sayısal olarak belirlendi. B Bu ul lg gu ul la ar r: : Polikliniğimize kronik pelvik ağrı, infertilite ve endometriyoma nedeni ile başvurup intraoperatif endometriyoz ve/veya endometriyoma tanısı alan 69 hastanın 40'ına laparoskopi, 16'sına laparotomi, 13'üne kombine (cerrahi+medikal) tedavi verildi. Demografik veriler değerlendirilirken, yaş açısından laparotomi grubunda yaş anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p=0,002). Çalışmamız sonucunda üç grupta tedavi ve izlem sonrası gebe kalma oranları arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmez iken; gebe kalma oranları spontan, ovülasyon indüksiyonu, in vitro fertilizasyon ile ayrı ayrı değerlendirildiğinde laparoskopi grubunda spontan gebe kalma anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p=0,036). Tümör belirteçlerinden tedavi öncesi ve sonrası ortalama CA-125 düzeylerinde her üç grupta da p<0,05 izlendi, ancak laparoskopi grubunda tedavi sonrası CA-125 düzeylerinde tedavi öncesine göre daha anlamlı bir düşüklük tespit edildi (p<0,001). S So on nu uç ç: : Çalışmamız sonucunda kliniğimizde uygulanan üç tedavi yönteminden laparoskopi ile diğer iki yönteme kıyasla; tedavi sonrası spontan gebe kalabilme ve tümör belirteçlerinden endometriyozu izlem amaçlı kullanılan CA-125 düzeyinde diğer iki gruba göre daha anlamlı bir düşüklük saptanmıştır. Bu nedenle özellikle infertil hastalarda laparoskopinin cerrah tarafından öncelikli olarak tercih edilmesi gereken bir yöntem olduğunu söyleyebiliriz.