Rola Bibliotekarzy W Działaniach Uczelni Związanych Z Problemem Nieetycznych Praktyk Publikacyjnych, Na Przykładzie Rozwiązań Zastosowanych W Uniwersytecie Łódzkim (Case Study)

Abstract

Teza/cel artykułu – Rozwój komunikacji naukowej i publikowania open access implikuje rozwój modeli biznesowych przyjmowanych przez wydawców, również agresywnych i nieetycznych praktyk publikacyjnych. Zmiany w systemie ewaluacji polskiej nauki wiążą się z kolei z koniecznością zwiększenia tempa publikowania i widoczności autorów. Na tym gruncie łatwo o nadużycia etyczne i potrzebne są narzędzia pozwalające ich unikać. Metody badań – W artykule analizuję rozwiązania przyjęte przez władze Uniwersytetu Łódzkiego w związku z narastającym w środowisku naukowym problemem tzw. drapieżnych czasopism i wydawców. Podstawę badania stanowią dane pozyskane od Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, której pracownicy analizowali czasopisma na wniosek pracowników, doktorantów i koordynatorów dyscyplin ze swojej uczelni. Badanie obejmowało interpretację komunikatów i zarządzeń Rektora Uniwersytetu Łódzkiego oraz analizę formatki i statystyk dotyczących analiz sporządzanych przez bibliotekarzy w 2023 r. Władze uczelni podejmują próby walki z nieetycznymi praktykami publikacyjnymi. W dokumentach sygnalizują społeczności akademickiej problem drapieżnych czasopism oraz wprowadzają konieczność zasięgnięcia opinii Biblioteki UŁ co do etyczności w przypadku niektórych wniosków o nagrody za publikacje w czasopismach. Biblioteka UŁ w ciągu roku wykonała 77 analiz czasopism. Wyniki/wnioski – Z badania wynika, że wsparcie ze strony bibliotekarzy jest potrzebne, zgodne z zaleceniami decydentów krajowych i powinno stanowić punkt wyjścia do pogłębionej analizy czasopism. Okazuje się, że niemożliwa jest jednoznaczna ocena czasopisma bez analizy jakościowej. Rozwiązania wdrożone na Uniwersytecie Łódzkim wymagają korekty, ale mogą zostać uznane za dobrą praktykę i rozwijane.