Ruimtelijk-economische dynamiekvan de landbouw. : Rapport 1, Analyses van ontwikkelingen in gewasarealen, dieraantallen, grondgebruik, grondprijzen, verdiencapaciteiten en verbredingsactiviteiten

Abstract

Dit rapport doet verslag van het onderzoek 'Ruimtelijk-economische condities landbouw in relatie tot natuur & biodiversiteit', dat is uitgevoerd om meer inzicht te verschaffen in de ruimtelijke diversiteit in de ontwikkeling van de Nederlandse landbouw en wat deze impliceert voor kansen voor het versterken en verbinden van natuur en landbouw. Het betreft een eerste kwantitatieve verkenning van de ruimtelijkeconomische verschillen in de landbouw in Nederland en is de opmaat voor een kwalitatief vervolgonderzoek.Het rapport richt zich specifiek op wat er op de agrarische grond in Nederland gebeurt. Er wordt gekeken naar de ontwikkeling van de totale hoeveelheid cultuurgrond, de gewasarealen en dieraantallen en de veranderingen hierbinnen, met aandacht voor ruimtelijke verschillen. Er wordt tevens ingegaan op de agrarische bedrijfsontwikkeling en de ruimtelijke verschillen daarbij. Daarvoor zijn indicatoren als de agrarische grondprijs en de standaardverdiencapaciteit gebruikt, om meer inzicht te verkrijgen in relatie tot het typeveranderingen in het agrarisch grondgebruik. Bovendien wordt ingegaan op de ontwikkeling van de verbrede landbouw.

Ruimtelijk-economische dynamiek van delandbouw. : Rapport 2 Casestudies naar ontwikkelpaden, beïnvloedende factoren, effecten op natuur en aanknopingspunten voor beleid

“…Fase 1 had in feite een hypothese vormend karakter. De eerste set aan ontwikkelpaden (Hoofdstuk 2) zijn voortgekomen uit het hieraan voorafgaande onderzoek, waarin met behulp van landbouwdata diverse ontwikkelingen zijn geïdentificeerd (Gerritsen et al, 2020a). Er zijn toen ook verwachtingen over beïnvloedende factoren geformuleerd, maar dat was vooral een begin.…”

“…Een ontwikkelpad wordt hierbij opgevat als een trendmatige groei van de ontwikkeling van de landbouw, vooral in relatie tot wat bedrijven met en op hun grond doen. De aanname is hierbij dat deze ontwikkelpaden zich verschillend manifesteren over de ruimte in Nederland (zie ook Gerritsen et al, 2020a). De ontwikkelpaden van landbouwbedrijven en de weerslag hiervan op grondgebruik worden beperkt en bevorderd door allerlei factoren, zoals ontwikkelingen in de keten en bij de zogenaamde erfbetreders, beleid en regelgeving, veranderingen in producten etc.…”

“…In Figuur 1.1 is dit weergegeven. In 2019 is binnen het onderzoek waar dit rapport uit voortkomt een beschrijvende analyse uitgevoerd van de ontwikkelingen in het agrarisch grondgebruik en de landbouwstructuur tussen 2000-2016/2018 (Gerritsen et al, 2020a). Dit onderzoek was het startpunt van het onderzoek achter dit rapport.…”

“…Tabel 1.1 Drie typen regio's (Gerritsen et al, 2020a). De bovenstaande typologie van ontwikkelpaden is vooral ruimtelijk van aard, maar dan op een vrij hoog schaalniveau van provincie-overstijgende regio's.…”

“…Voor de ontwikkelpaden bouwen we voort op de door Gerritsen et al (2020a) geïdentificeerde ontwikkelingspaden (zie paragraaf 1.1). De aanname hierachter is dat de ontwikkeling van de landbouw sterk bepaald wordt door padafhankelijkheden en ontwikkelingen in het verleden veel zeggen over die in de toekomst, zeker in een tot nu toe zo koersvaste sector als de land-en tuinbouw (Vink & Boezeman, 2018).…”