Rum Depictions in Ottoman Period Clothing Albums

Abstract

Osmanlı Devri resim sanatında edebi ve ilmi yazma eserler, surnameler, harita resimleri gibi eserlerin dışındaki diğer bir önemli tür kıyafet albümleridir. Bir albüm şeklinde hazırlandığı gibi tek sayfa levhalar halinde de karşımıza çıkan kıyafet albümlerinin ortaya çıkmasında sultan portrelerinin yer aldığı silsilenamelerin katkısı büyüktür. Saray ressamlarının padişaha sunmak için ya da diğer ülke krallarına hediye etmek için hazırlanan bu albümlerin 17. yüzyılda yaygınlaştığı görülmektedir. Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik olarak gücünün doruğunda olması ve çok sayıda yabancı ve diplomatın ülkeye gelmesi ile albümlerin sayısında bir artış olmuştur. Saray nakkaşhanesinde hazırlanan albümlerin yanı sıra saray dışında “çarşı ressamları” adı ile anılan, çoğu isimsiz sanatçılar tarafından üretilen kıyafet albümleri de bu şekilde ortaya çıkmıştır. Çarşıda dükkânı olan esnaf sanatçılardan oluşan bu grup, müşterilerden gelen talepler ile albümler hazırlamıştır. Çoğunluğu yabancılar olan bu müşteriler, Osmanlı’dan bir anı olarak kişilerin, gelenek ve göreneklerin olduğu albümleri ısmarlayıp, resme kendi dillerinde isimler ekleyerek ülkelerine taşımışlardır. Çoğu zaman da elçi ve gezginlerin yanlarında gelen ressamların hazırladığı albümler ülkelerinde bir kitap haline getirilmiştir. Osmanlı toplumunu tanıtan ve devlet büyüklerinin, esnafın, sıradan insanların tasvirlerinin yer aldığı bu albümler 20. yüzyıla kadar sürecek bir geleneğin öncüleri olmuştur. Günümüzde yurtiçi ve yurtdışı birçok müze ve kütüphanede muhafaza edilen bu albümlerde, ülkenin çok uluslu yapısı gereği farklı milletlerden kişiler de tasvir edilmiştir. Çalışmada farklı müze ve kütüphanelerde yer alan yazma eserlerdeki ve basılı yabancı albümlerdeki Rum tasvirlerine yer verilecektir.