Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Kalkınma Sürecinde Etkili mi: Türkiye Örneği

Abstract

Kalkınma, sosyal ve ekonomik yapıdaki değişiklikleri içeren çok boyutlu bir süreçtir. Çalışma, Türkiye'de sağlık harcamaları (HS), kişi başı ekonomik büyüme (KBGSYH) ve gelişmişlik düzeyi (HDI) arasındaki ilişkiyi ele almaktadır. Bir ülkenin sağlık durumu, kalkınma düzeyinin temel bileşeni ile ilgilidir. Bu çalışma, Türkiye'deki karşılıklı bağımlılığı araştırmakta ve kalkınmanın gelir düzeyi ile sağlık yönünü birleştirmeyi amaçlamaktadır. Bu fikirden hareketle, değişkenler arasındaki ilişki Johansen eşbütünleşme ve nedensellik testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Veri seti 1990-2019 dönemini kapsamaktadır. Çalışmanın ampirik bulguları, Türkiye'de hem kısa hem de uzun vadede gelişmişlik düzeyi, sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasında anlamlı bir ilişki olduğunu doğrulamaktadır. Nedensellik sonuçları, HS'den HDI'ye ve KBGSYH'den HDI’ye yalnızca tek yönlü nedensellik elde edildiğini göstermektedir. Bulgulara göre Türkiye'de sağlık harcamaları ve gelir düzeyindeki artış uzun vadede kalkınmayı olumlu yönde etkilemektedir. Sürdürülebilir bir kalkınma için sağlık harcamalarında planlı artışların devam ettirilmesi çalışma önerisi olarak sunulmaktadır.