Sağlik Harcamalarini Etki̇leyen Faktörleri̇n Di̇nami̇k Panel Veri̇ Anali̇zi̇ İle İncelenmesi̇

Abstract

Bu araştırmanın amacı gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sağlık harcamalarının belirleyicilerini ve zaman içerisindeki değişimini incelemektir. Çalışmada 2006-2015 yılları arasında 164 ülkenin verileri yer almaktadır. Toplam sağlık harcamalarının büyüme, demografik yapı, hastalık yapısı, beslenme yapısı ve dış kaynaklar gibi faktörlerle olan ilişkisi dinamik panel veri analiz yöntemiyle incelenmiştir. Bununla birlikte kamu sağlık harcamaları ve cepten yapılan sağlık harcamaları için de benzer modeller oluşturulmuştur. Analiz sonucunda kurulan modellerin genel olarak anlamlı olduğu (p<0.05) görülmüştür. Analiz sonuçları ülkelerin geliri arttıkça toplam sağlık harcamalarının arttığını ve toplam sağlık harcamalarının yüksek gelirli ülkelerde gelir esnekliğinin 1’den büyük (β= 1.028) olduğunu göstermektedir. Sonuçlar, doğumda beklenen yaşam süresi arttıkça sağlık harcamalarının artacağını göstermektedir. Bu çalışma ile dış fonların yerel kaynaklardan sağlanan kamu sağlık harcamalarını azalttığı tespit edilmiş ve yetersiz beslenme ile bulaşıcı hastalıkların sağlık harcamaları arasındaki ilişkisi incelenmiştir. Ayrıca sonuçlar, kamu sağlık harcamalarının ve cepten yapılan sağlık harcamalarının farklı yollar izlediğini ve sağlık harcamalarının büyüme hızının ülkelerin gelir düzeylerine göre farklılık gösterdiğini ifade etmektedir.