Sağlik Örgütleri̇nde Hi̇zmet Ve Fi̇nansal Etki̇nli̇k Ölçümü- Veri̇ Zarflama Anali̇zi̇ Ve BCG Matri̇si̇ İle Bi̇r Uygulama

Abstract

Dünya genelinde sağlık hizmet talebindeki sürekli artış politika yapıcıları sağlık hizmetlerinin etkinliği ve finansal sürdürülebilirliği konusuna odaklanmaya itmiştir. Çalışmada hizmet etkinliğini ölçmek için Veri Zarflama Analizinden (VZA), finansal sürdürülebilirliği ölçmek amacıyla ise finansal oranlardan faydalanılmıştır. Boston Danışma Grubu (BCG) matrisinden faydalanılarak hizmet ve finansal etkinlik boyutu birleştirilmiş, kurumsal performansa bütüncül ve stratejik bir bakış açısı geliştirilmeye çalışılmıştır. Araştırma kapsamına Sağlık Bakanlığına bağlı olarak ülke genelinde hizmet veren 39 Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi (ADSM) alınmıştır. Söz konusu merkezlerin hizmet etkinlikleri girdi yönelimli ve ölçeğe göre değişken getirili VZA modeli ile analiz edilmiştir. Çalışmada hizmet etkinliği ile finansal etkinlik arasındaki ilişki irdelenmiş, finansal etkinlik göstergesi olarak Varlıkların Getirisi (ROA) kullanılmıştır. Hizmet etkin merkezlerin ROA değerleri ortalama 0.72 etkin olmayan merkezlerin ise 0.61 (p=0.125) olarak bulunmuştur. Ayrıca hizmet etkinlik skorları ile finansal etkinlik skorları BCG matrisinde üzerinde birleştirilerek matrisin kullanılabilirliği sorgulanmıştır.

Kamu Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerinin Malmquist Indeksi ile Finansal Performansının Değerlendirilmesi (Financial Performance Evaluation of Public Oral and Dental Health Centers with Malmquist Index)

“…Yöntem, Malmquist Toplam Faktör Verimlilik İndeksi olarak da adlandırılmaktadır. Üç endeks için hesaplanan puanın değer 1'den büyük ise ilerleme, 1'den küçük ise gerileme ve 1'e eşit ise durağanlık söz konusu olmaktadır (Färe et al, 1994) Döner sermaye vasıtasıyla elde edilen gelirlerin etkin kullanılması ve optimal kaynak tahsisi ADSM'lerin finansal performansının değerlendirilmesi için oldukça önemlidir (Kaçak & Bağcı, 2020). SGK geri ödemelerinde maliyetlerin doğru olarak belirlenmesi ağız diş sağlığı gibi özellikli hizmetlerde büyük önem arz etmektedir.…”