Schone energie, mooi landschap?

Abstract

Energiebewust plannen en ontwerpenDe 'Trias Energetica' is in het doorvoeren van energietransitie inmiddels een algemeen principe. Ten eerste moet het energieverbruik zoveel mogelijk gereduceerd worden, ten tweede moet zoveel mogelijk energie uit duurzame bronnen worden opgewekt en tot slot moeten fossiele brandstoffen die er nog zijn zo optimaal mogelijk worden ingezet. Onderzoek binnen de leerstoelgroep 'Landschapsarchitectuur' van de Wageningen Universiteit richt zich op energiebesparing en het duurzaam opwekken van energie op landschappelijke schaal. Er is aangetoond dat de wetten van de thermodynamica, maar ook concepten uit de ecologie en systeemwetenschap, aan de basis kunnen staan van strategieën voor energiebewust ruimtelijk plannen en ontwerpen. Hoe ruimtelijke ordening en landschapsarchitectuur bijvoorbeeld kunnen helpen in het realiseren van energiebesparing kan geïllustreerd worden met de volgende twee simpele strategieën.Figuur 1 laat zien dat energie-'sources' en 'sinks' dichter bij elkaar gepland zouden moeten worden. Door functies die energie over hebben dichtbij functies die juist energie nodig hebben te lokaliseren zijn ze makkelijker aan elkaar te koppelen. Daarmee wordt ook bespaard op warmte-en energieverlies als gevolg van lange transportafstanden.In figuur 2 is een warmtecascadering schematisch weergegeven.De grote cilinder met de '+' representeert een functie waarbij veel restwarmte vrijkomt, bijvoorbeeld een afvalverbrandingsinstallatie.Deze restwarmte kan direct over de volgende gebruikers verdeeld worden, maar slimmer is het om een systeem te maken waarbij de gebruiker die een hogere temperatuur restwarmte nodig heeft vooraan zit, en de gebruiker die de laagste temperatuur restwarmte nodig heeft achteraan. Zo wordt voorkomen dat warmte van een te hoge energetische waarde verspild wordt bij een functie die deze niet nodig heeft. Schone energie, mooi landschap?door te erkennen dat fossiele brandstoffen eindig zijn en het verbranden ervan van invloed is op ons klimaat, zijn we genoodzaakt om na te denken over het post-fossiele tijdperk. de huidige energievoorziening moet aangepast worden naar een zuinig systeem dat gebaseerd is op hernieuwbare bronnen. Maar hoe gaan we dat doen, en hoe ziet ons landschap eruit als de energietransitie doorzet?