Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Üstbilişsel Fen Öğrenme Yönelimleri ve Fenle İlişkili Motivasyonları

Abstract

Bu çalışma, öğrencilerin üstbilişsel fen öğrenme yönelimleri ile fen bilimleri dersine yönelik motivasyonları arasındaki ilişkileri ve bu ilişkilerin cinsiyet ve eğitim gördükleri okullara göre farklılıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. 2021-2022 akademik yılı güz ve bahar dönemlerinde sekizinci sınıf öğrencileri arasında yapılan bu araştırma, Kütahya ili Merkez ilçesinde yer alan beş farklı ortaokulda gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya 469 öğrenci katılmıştır. Katılımcıların yaşları 13 ile 15 arasında değişmekte olup, ortalama yaşları 13,98'dir. Araştırmada mevcut durumun belirlenmesi ve analiz edilmesine yönelik nicel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmanın deseni olarak nedensel karşılaştırma deseni kullanılmıştır. Aynı zamanda betimsel ve çıkarımsal istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin üstbilişsel fen öğrenme yönelimleri ile fen bilimleri dersine yönelik motivasyonları arasında anlamlı ilişkiler bulunmaktadır. Öz-yeterlik ile risk farkındalığı, bağlantı, izleme, değerlendirme ve planlama, ilgi, içsel motivasyon ve dışsal motivasyon arasında pozitif ilişkiler saptanmıştır. Öğrencilerin öz-yeterlik düzeyi arttıkça, fen öğrenme motivasyonları da artmaktadır. Ayrıca, öz-yeterlik düzeyi ile kaygı düzeyi arasında negatif bir ilişki belirlenmiştir, yani öğrencilerin öz-yeterlik düzeyi arttıkça kaygı düzeyleri düşmektedir. Bu sonuçlar, öğrencilerin fen bilimleri dersine yönelik motivasyonlarını artırmak ve üstbilişsel becerilerini geliştirmek için pedagojik yaklaşımların tasarlanması ve öğretmenlerin öğrencilerin öz-yeterlik duygularını desteklemesi gerektiğini göstermektedir. Ayrıca, cinsiyet ve okul türü gibi demografik faktörlerin, öğrencilerin üstbilişsel fen öğrenme yönelimleri ve motivasyonları üzerindeki etkilerini daha fazla incelemek için gelecekteki çalışmalara yönelik fırsatlar sunmaktadır.